Xushnudbek.uz

ВОРИСЛИК НАВБАТЛАРИ – қонун бўйича ворисликнинг бешта навбати мавжуд. Унда фарзандликка олинган шахс ва унинг авлодлари, бир тарафдан, фарзандликка олувчи шахс ва унинг қариндошлари, иккинчи тарафдан, туғишган қариндошларга тенглаштириладилар. Қонун бўйича ворисларнинг ҳар бир навбати аввалги навбатдаги меросхўрлар бўлмаган, меросдан четлаштирилган, меросни қабул қилмаган ёхуд ундан воз кечган тақдирда ворислик ҳуқуқига эга бўлади. Мерос қолдирувчининг болалари (шу жумладан, фарзандликка олинган болалари), эри (хотини) ва ота-онаси (фарзандликка олувчилар), шунингдек, мерос қолдирувчининг вафотидан кейин туғилган болалари тенг улушларда қонун бўйича биринчи навбатдаги ... Батафсил »

ВОРИСЛИК – мулк ҳуқуқини вужудга келтирувчи усуллардан бири. Мулкдор мол-мулкининг юридик тақдирини белгилашга фақат ўзи ҳақлидир. Чунки мулкдор мулк ҳуқуқининг учала элементини ҳам (мулкка эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва уни тасарруф этиш) соҳиби ҳисобланади. Мулкдор ворис (ворислар)ни ўзи танлаш, лозим бўлса меросдан маҳрум этиш ваколатига эгадир. Бу ўринда мулкдор ворис сифатида ўзи истаган фуқарони (фарзандлари, қариндошлари ёки етти ёт бегона шахсни), юридик шахсни (мас., қариялар ёки меҳрибонлк уйини) танлаши, мулкини давлатга, (туман ҳокимияти балансига) ўтказиш имкониятига эгадир. В.нинг яна бир ... Батафсил »

ВОРИСДАН КЕЙИНГИ ВОРИСЛАРНИ ТАЙИНЛАШ – васият қилувчи васиятномада кўрсатилган меросхўр мерос очилгунга қадар вафот этиши, меросни қабул қилмаслиги ёхуд ундан воз кечиши ёки нолойиқ меросхўр сифатида мерос олишдан четлаштирилиши эҳтимоллиги, шунингдек, васиятнома бўйича меросхўр мерос қолдирувчининг қонуний шартларини бажармаслиги эҳтимол эканини назарда тутган ҳолда келгуси меросхўрни тайинлаш. Амалдаги қонунчиликка мувофиқ меросхўр бўла оладиган ҳар қандай шахс в.к.в.т.га ҳақли. Васиятнома бўйича меросхўрнинг ворисдан кейинги ворис зарарига меросдан воз кечишига йўл қўйилмайди. (муал. – И.Зокиров) Батафсил »

БОШҚАРИШ – корхона, муассаса, ташкилот ва ш.к.ни идора қилиш, йўлга солиб туриш. Бундай б. маъмурий ҳуқуқда ижтимоий бошқарув деб қаралади. Б. хўжалик объектининг иқтисодий тизими, ҳолатни тартибга солиш ва йўналтириш жараёнини; субъектлар, идоралар томонидан кишилар ва иқтисодий объектларга онгли мақсадга мувофиқ таъсир кўрсатишни билдиради, уларнинг фаолиятини йўналтириш ва кўзланган натижаларга эришиш мақсадларида амалга оширилади. Бошқариш бир неча усуллар орқали амалга оширилади. (муал. – Қ.Абдурасулова) Батафсил »

ВОРИС – васиятнома ва қонун бўйича ворисликдан вужудга келадиган, мерос очилган пайтда ҳаёт бўлган фуқаролар, шунингдек, мерос қолдирувчининг ҳаётлик пайтида ҳомила ҳолида бўлган ва мерос очилгандан кейин туғилган болалари, шунингдек, мерос очилган пайтгача тузилган юридик шахслар ҳамда давлат ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари. Фуқаролар В. сифатида васиятнома ва қонун бўйича ворислик натижасида эътироф этилади. Қонун бўйича ворислик васият мавжуд бўлмаса ёхуд бутун мероснинг тақдирини белгиламаса, шунингдек, ФКда белгиланган бошқа ҳолларда амалга оширилади. Васият қилувчи шахсни в. сифатида эътироф этмаслиги ... Батафсил »

ВОЗ КЕЧИШ ҲАҚИ – шартномавий муносабатларда тарафларнинг келишувига мувофиқ мажбуриятни бажариш ўрнига воз кечиш ҳақи тўлаш б-н бекор бўлиши. В.к.ҳ. пул тўлаш, мол-мулк бериш, ишлар бажариш, хизматлар кўрсатиш ва ш.к. шаклларда бўлиши мумкин. В.к.ҳ.нинг миқдори муддати ва уни бериш тартиби тарафлар келишувига асосан белгиланади. Фуқаролик ҳуқуқий муносабатларга киришаётган тарафлар уни бекор бўлишининг эҳтимол тутилган шакли сифатида ёки агар тарафлар уни асл ҳолида бажариш мумкин эмас деб ҳисоблаганда мажбуриятни бажаришнинг кейинги жараёнида в.к.ҳ. бўйича келишишлари мумкин. Мажбурият бажарилиши кечиктирилиб юборилганда ҳам ... Батафсил »

БОШҚА ИШГА ЎТКАЗИШ – ходимнинг меҳнат функциялари (касби, лавозими, ундан талаб этиладиган малака, меҳнатнинг муҳим шартлари) ўзгартирилгани ҳолда унга бошқа меҳнат вазифалари юкланиши. Доимий б.и.ў. фақат ходимнинг розилигига кўра амалга оширилади. Доимий б.и.ў. меҳнат шартномаси ўзгартирилишига ҳамда бу ҳақда иш берувчи буйруғи чиқарилишига сабаб бўлади. Вақтинча (кейинчалик ходимни ўз лавозимига қайтариш шарти б-н б.и.ў. ишлаб чиқариш зарурати ёки бекор туриб қолиш юз берганида иш берувчи ташаббуси б-н амалга оширилади. Ходим илтимосига кўра, саломатлик аҳволи б-н боғлиқ равишда ёки бошқа сабаблар ... Батафсил »

ВИЧ–ИНФЕКЦИЯЛАРИНИ ЮҚТИРИШ – ўзида таносил касаллиги борлигини билатуриб бошқа шахсга юқтириш. Таносил касалликлари – бу одатда жинсий йўл б-н юқтириладиган юқумли касалликлардан бири бўлиб, уларга сифилис, гонорея, перелой, триппер, юмшоқ шанкр, жинсий мояклар лимфогранулематози ва б. тааллуқлидир. Таносил касаллигининг хусусияти, уни даволаш имкони ёки касаллик туфайли келиб чиқадиган оқибатлар жиноятнинг квалификациясига таъсир этмайди. Айбдорнинг қилмишларини ЖК 113-м. бўйича тавсифлаш учун шахсни фақат таносил касаллиги б-н оғриганлик ва олдиндан билатуриб бошқа кишини мазкур касалликка дучор этганлигини аниқлаш лозим. Бошқа юқумли ёки ... Батафсил »

ВИЦЕ-ПРЕЗИДЕНТ – бошқарувнинг республика шакли ўрнатилган айрим мамлакатларда (АҚШ, Бразилия, Ҳиндистон, Қозоғистон ва б.) президентнинг доимий ўринбосари. Вице–президент қоидага кўра президент б-н бир хил муддатга ва ўша усулда сайланади. В.–п. номзодига қўйиладиган талаб, одатда президент номзодига қўйиладиган талаб б-н бир хил бўлади. Қатор давлатлар конс.сига мувофиқ в.–п. лавозими бўйича парламент юқори палатасининг раиси ҳисобланади. Қатор ҳолатлар (президентнинг вафоти, истеъфога чиқиши, четлатилиши, касал бўлиши, йўқ бўлиши) содир бўлганда в.–п. ўз–ўзидан президент лавозимини эгаллайди ёки фақат шу ҳолатлар амалда бўлган вақтда унинг ... Батафсил »

ВИТАСФЕРА (лотинча vita – ҳаёт ва юнонча sphaire – шар) – биосферанинг ўз ичига ҳозирги яшаётган организмлар ва уларнинг биоген айланишига жалб қилинган атмосфера, гидросфера ва фитосферанинг маълум қисмларини қамраб олган қатлами. В. тушунчаси “жўғрофий қобиқ” (ландшафт муҳит) тушунчасидан фарқланади ва ўз ичига ҳаёт деярли учрамайдиган геотизимларни (фаол вулқонлар, лава кўллари, абадий музликларнинг ўта тоза қисмлари ва б. абиоген ландшафтлар) қамраб олмаслиги б-н тавсифланади. (муал. – А.Нигматов) Батафсил »