Xushnudbek.uz

ДЕРИВАЦИЯ – отилган ўқнинг айланаётган томонига қараб ўз йўналишини ўзгартириши. Махсус ариқчали ўточар қуролдан отилган ва кирувчи–айланма ҳаракат олган снаряд тез айланиб ўқли гироскоп каби хусусиятга эга бўлади ва ўз ўқини траекторияга нисбатан ҳолатини ўзгармас ҳолда сақлайди. Отилган снаряднинг ўз ўқи атрофида айланиши, ҳавонинг ва траектория эгрилигининг қаршилиги натижасида, снаряд (ўқ) нинг отиш текислигидан унинг айланиш томонига четлашиши – деривацияси вужудга келади. Деривациянинг катталиги ўқ отилиш масофасига боғлиқ бўлади, мас., 1891 й. намунали винтовкадан отишда 300 метрга – 2 см; ... Батафсил »

 ДЕПУТАТНИНГ СЎРОВИ – вакиллик муассасаси депутатининг давлат бошқарув органига ёки мансабдор шахсга мазкур вакиллик муассасаси ваколатига кирадиган масала бўйича ахборот ва тушунтиришлар бериш талаби б-н мурожаати. Вакиллик органининг ўзига ҳисобот берувчи органлар фаолиятини назорат қилиш шаклларидан бири. “Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Сенати тўғрисида”ги, “Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик палатаси тўғрисида”ги қонунларига кўра Олий Мажлис палаталари аъзолари давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг мансабдор шахсларига уларнинг ваколатларига кирадиган масалалар юзасидан асослантирилган тушунтириш бериш ёки нуқтаи назарини баён қилиш талаби б-н парламент сўрови ... Батафсил »

  ДЕПУТАТЛАРНИНГ ИНТИЗОМИЙ ЖАВОБГАРЛИГИ – депутатларнинг сайланадиган лавозимдаги шахслар сифатида юридик жавобгарликларининг алоҳида тури, депутат парламент (палата, вакиллик ҳокимияти бошқа муассасаси) регламенти нормаларини ёки депутатлик этикаси нормаларини бузганлиги учун бошланадиган ва депутатга нисбатан рўйхати тегишли вакиллик муассасаси регламентида белгиланган интизомий таъсир чора-тадбирларини қўллаш. Замонавий демократия давлатларида вакиллик муассасалари депутатларига нисбатан одатда интизомий таъсирнинг қуйидаги чора-тадбирлар қўлланади: сўздан маҳрум қилиш тўғрисида огоҳлантириш, муҳокама қилинаётган масала бўйича сўздан маҳрум қилиш, йиғилиш залидан чиқариб юбориш, танбеҳ бериш, ойлик депутатлик пулидан маълум суммани ушлаб ... Батафсил »

  ДЕПУТАТЛАР ПАЛАТАСИ – Юнонистон парламентининг, шунингдек, Боливия, Бразилия, Венесуэла, Доминикан Республикаси, Италия, Колумбия, Мексика, Никарагуа, Руминия, Чехия, Чили парламенти қуйи палатасининг номи. (муал. – О.Муҳаммаджонов) Батафсил »

  ДЕПУТАТ ЭТИКАСИ – депутатларнинг ички парламент мулоқотига оид ахлоқий ва маънавий нормалари йиғиндиси. Д.э.га риоя қилиш мажбурияти ҳар бир депутатнинг фақат ахлоқий эмас, балки юридик мажбурияти ҳам бўлиб, ҳам ижтимоий, ҳам ижтимоий таъсир воситалари б-н таъминланади. Бундай воситаларни қўллаш учун парламентларда одатда Д.э. бўйича комиссиялар тузилади. Д.э.ни бузганлик учун аниқ жавобгарлик қоидага кўра парламент ёки унинг палатаси регламентида белгиланади. (муал. – Ш.Зулфиқоров) Батафсил »

ДЕПУТАТ МАҚОМИ – давлат ҳокимияти вакиллик органлари депутатларининг ҳуқуқий ҳолати. Депутатлик мандатининг сиёсий–ҳуқуқий табиати, унинг юзага келиши, тўхтатилиши, амалда бўлиш муддати, депутатлар ваколати, улар фаолиятининг кафолатланганлиги, шунингдек, депутатларнинг ҳисобдорлиги, назорат қилиниши ва жавобгарлиги б-н боғланган ижтимоий муносабатларни бошқарадиган ҳуқуқий нормалар мажмуи б-н аниқланади. Депутат мақомини мустаҳкамловчи ҳуқуқий нормалар конс.ларда, махсус қонунлар, палаталар регламентларида берилади. 2004 й. 2 дек.да “Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси депутатининг ва Сенати аъзосининг мақоми тўғрисида” ва “Халқ депутатлари вилоят, туман ва ш. Кенгаши депутатининг мақоми ... Батафсил »

ДЕПУТАТ (лотинча deputatus – вакил) – қонунчилик ёки давлатнинг бошқа вакиллик органига ёки маҳаллий ўзини–ўзи бошқариш органига сайланган шахс, аҳолини маълум қисми – ўз сайлов органи сайловчиларнинг ёки бутун миллатнинг вакили. Депутат тегишли вакиллик органида профессонал асосда, яъни асосий фаолиятини тўхтатмай ишлайди. “ЎзР Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси депутатининг ва Cенати аъзосининг мақоми тўғрисида”ги Қонуннинг 1-м.га кўра ЎзР Олий Мажлисининг Қонунчилик палатасига сайланган ва «ЎзР Олий Мажлисига сайлов тўғрисида»ги ЎзР Қонунига мувофиқ ЎзР Марказий сайлов комиссияси томонидан рўйхатга олинган ЎзР фуқароси ... Батафсил »

      ДЕПОНЕНТ (лотинча deponens – олиб қўювчи) – давлат муассасасининг депозитига маблағини қўйган фуқаро ёки юридик шахс. Д., шунингдек, ўз вақтида иш ҳақини олмаган ходимлар ҳамда иш ҳақидан ушлаб қолиш (алимент ва ҳ.к.) фойдасига амалга оширилган алоҳида ташкилотлар ва шахслар. (муал. – Л.Хван) Батафсил »

    ДЕПОЗИТАРИЙ – қимматли қоғозларни сақлаш ва уларга бўлган ҳуқуқни ҳисобга олиш бўйича фаолият юритувчи қимматли қоғозлар бозори. Д. жисмоний ва юридик шахслар, шу жумладан, чет эл жисмоний ва юридик шахслари томонидан, юридик шахснинг исталган ташкилий–ҳуқуқий шаклида тузилиши мумкин. Ўзбекистон ҳудудида рўйхатдан ўтган банклар, реестр эгалари тегишли лицензия асосида қимматли қоғозлар бозорида д. сифатида фаолият кўрсатишлари мумкин. Д. ўз фаолиятларини амалга ошириш чоғида депозитар операциялар стандартларига мувофиқ қуйидаги хизмат турларини кўрсатадилар: қимматли қоғозларни сақлаш; нақд ва нақд бўлмаган қимматли ... Батафсил »

    ДЕПОЗИТАР ФАОЛИЯТ – депозитарий қуйидаги фаолият турларини амалга оширади: нақд бўлмаган қимматли қоғозларни сақлаш; давлат тасарруфидан чиқарилган ва хусусийлаштирилган объектларнинг нақд қимматли қоғозларини улар сотиб олингунга қадар бўлган даврда сақлаш; нақд ва нақд бўлмаган қимматли қоғозларга нисбатан давлат ҳуқуқларини ҳисобга олиш; депозитарийларнинг вакиллик ҳисобварақларини юритиш; биржа ва биржадан ташқари савдолар қатнашчиларининг қимматли қоғозлари савдоларга қўйилишидан олдин улар борлигини ва ҳақиқий эканлигини тасдиқлаш; савдоларда тузилган битимларга мувофиқ биржа ва биржадан ташқари савдолар қатнашчиларига қимматли қоғозлар етказиб берилишини таъминлаш; нақд ... Батафсил »