Xushnudbek.uz

ДАМ ОЛИШ ҲУҚУҚИ – ёлланиб ишловчи ходимларга берилган ижтимоий–иқтисодий ҳуқуқлардан (ЎзР Конс.нинг 38-м.) дам олиш ҳуқуқи ва уни амалга оширилиши МК ва б. қонун ҳужжатлари б-н кафолатланади. Ходимларнинг дам олиш ҳуқуқи бузилиши жавобгарликка сабаб бўлади. Одатда, бу ҳуқуқнинг мазмуни иш куни давомийлигини чеклаш, дам олиш ва байрам кунларини белгилаш, ҳар й.ги ҳақ тўланадиган меҳнат таътилини белгилашдан иборат бўлади. Қатор конс.лар юқорида айтиб ўтилган қоидалар фақат меҳнат шартномаси бўйича ишлаётган шахсларга жорий этилишини қайд этади. (муал. – М.Усмонова) Батафсил »

ДАМ ОЛИШ ВАҚТИ – қонун ҳужжатларига кўра ходим ўзининг меҳнат вазифаларини бажаришдан озод қилинган ва сарфланган жисмоний ҳамда маънавий руҳий қувватини қайта тиклаши учун ажратилган вақт. Амалдаги қонунчиликда иш вақтининг энг кўп муддати чекланган ва айни пайтда дам олиш вақтининг ҳам энг кам муддати белгиланган. Иш куни давомидаги кундалик, ҳафталик, байрам кунларидаги ва йиллик меҳнат таътили чоғидаги дам олиш вақтларининг турлари ўзаро фарқланади. Дам олиш вақти ички меҳнат тартиби қоидалари ва б. локал меъёрий ҳужжатлар б-н тартибга солинади. Дам олиш ... Батафсил »

ДАЛОЛАТНОМА ЁЗУВЛАРИГА ЎЗГАРТИРИШ КИРИТИШ – фуқаролик ҳолати далолатнома ёзувларга ўзгартиришлар киритиш етарли асослар мавжуд бўлганда ва манфаатдор шахслар ўртасида низо бўлмаса агар улар Ўзбекистон ҳудудида тузилган бўлса, улар сақланаётган жойдаги ФҲДЁ органи томонидан амалга оширилади. ФҲДЁ органининг д.ё.ў.к.ни рад этиш тўғрисидаги хулосаси устидан судга шикоят қилиниши мумкин. Далолатнома ёзувларга ўзгартиришлар қуйидаги ҳолларда амалга оширилади: а) “Давлат тили ҳақида”ги ЎзР Қонунининг 15-м. асосида тарихий ва миллий анаъаналарга риоя қилиш мақсадида фамилияси, исми, ота исмини ёздириш истаги бўлганда; б) оталик белгиланганда; в) ... Батафсил »

ДАЛИЛЛАРНИНГ ДАХЛДОРЛИГИ – суд фақат иш учун аҳамиятга эга бўлган далилларга асосланади. Ишга дахлдор бўлмаган далиллар суд томонидан рад этилади. Далилларнинг дахлдорлиги масаласи ишни судда кўришга тайёрлаш жараёнида, суд мажлисида ишни кўриш жараёнида далилларни баҳолаш орқали ҳал қилинади. (муал. – З.Иноғомжонова) Батафсил »

ДАЛИЛЛАРНИ ТАЪМИНЛАШ – зарур бўлган далилларни кейинчалик тақдим этиш мумкин бўлмай қолади ёки қийинлашади дейишга асоси бўлган шахсларнинг суриштирувчи, терговчи, прокурор ва судьядан бу далилларни таъминлашни илтимос қилишлари. Хорижий давлатларнинг органларида иш юритиш учун зарур далиллар б-н таъминлаш давлат нотариал идоралари томонидан амалга оширилади. (муал. – Ғ.Абдумажидов) Батафсил »

ДАЛИЛЛАРГА БАҲО БЕРИШ – суд далилларга ишнинг ҳамма ҳолатларини жамлаб, уларни суд мажлисида қонунга амал қилган ҳолда, ҳар тарафлама, тўлиқ ва холис кўриб чиқиш асосида ички ишонч бўйича баҳо беради. Ҳар бир далил ишга дахлдорлиги, мақбуллиги ва ишончлилиги нуқтаи назаридан, далилларнинг ҳаммаси эса етарли даражада тўпланган ёки тўпланмаганлиги нуқтаи назаридан баҳоланиши лозим. Агар текшириш натижасида далилнинг ҳақиқатга тўғри келиши аниқланса, у ишончли деб эътироф этилади. Ҳеч қандай далил суд учун олдиндан белгилаб қўйилган кучга эга эмас (ЖПК 95–м). (муал. – ... Батафсил »

ДАЛИЛ – ижтимоий хавфли қилмишнинг юз берган–бермаганлигини, шу қилмишни содир этган шахснинг айбли–айбсизлигини ва ишни тўғри ҳал қилиш учун аҳамиятга молик бошқа ҳолатларни суриштирувчининг, терговчининг ва суднинг қонунда белгиланган тартибда аниқлашига асос бўладиган ҳар қандай ҳақиқий маълумотлар жиноят иши бўйича далил ҳисобланади. Бу маълумотлар гувоҳнинг, жабрланувчининг, гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг кўрсатувлари, экспертнинг хулосаси, ашёвий далиллар, овоз ёзувлари, видеоёзувлар, кинотасвир ва фотосуратлардан иборат материаллар, тергов ва суд ҳаракатларининг баённомалари ва б. ҳужжатлар б-н аниқланади. Суд ишларида исботланиши лозим бўлган ҳолатларни тасдиқлайдиган ... Батафсил »

ДАКТИЛОСКОПИЯ (юнонча daktilos–бармоқ, skopeo–кузатмоқ) – қўл бармоқлари учидаги тери изларига қараб шахсни аниқлаш усули. Бу излар ариқча ва дўнгалак шаклидаги нозик чизиқлардан иборат бўлиб, ёйсимон, сиртмоқли ва гажакдор нақшлар ҳосил қилади. Анатомия фанининг тери тузилиши билимига биноан тери икки қатлам: “дерма” ва “эпидермис”лардан иборат бўлиб, ўзига хос кашта микротузилиши б-н тавсифланади. Ташқи тери қатлами бўлмиш “эпидермис” бу чизиқларни такрорлайди. Қўл–бармоқ изларидаги бу хусусият инсоннинг ҳомила даврида шаклланиб, умри бўйи, ҳатто ўлгандан сўнг ҳам тери тўқималарида чириш аломати юз берганга қадар ... Батафсил »

ДАКТИЛОСКОПИК ЭКСПЕРТИЗА – дактилоскопик экспертиза трасологиянинг бир қисми бўлиб, суд дактилоскопияси ва криминалистика техникаси соҳаларидаги махсус билимларга асосланиб ҳодиса жойида бармоқ изларини қолдирган шахсни, из ҳосил бўлган вақти ва шароитни аниқлаш ҳисобланади. Дактилоскопик экспертизанинг объектлари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади: бармоқ излари қолдирилган предметлар ёки уларнинг қисмлари; кўзга кам кўринадиган бармоқ излари мавжуд бўлган предметлар; дактилоскопик плёнкага кўчириб олинган бармоқ излари; предметлардаги изларнинг масштабли фотосурати; ҳажмли бармоқ изларидан олинган гипсли нусха; жиноий ишнинг бошқа материаллари (дастлабки экспертиза хулосаси); таққослаб текшириш учун гумонланувчининг ... Батафсил »

ДАВОМЛИ ЖИНОЯТ – ЖКнинг 32-м.га кўра, бир мақсадга эришиш учун бир-бирига ўхшаш бир неча ҳаракатдан иборат бўлган жиноят. Д.ж. умумий қасд б-н қамраб олинган ва ягона мақсадга йўналтирилган бир жиноят таркибини ташкил қилувчи бир-бирига ўхшаш бир неча жиноий қилмишлардан иборат. Бундай қилмишларнинг ўзига хос хусусияти уларнинг доимий равишда эмас, балки мустақил жиноят характерида бўлмаган, битта жиноий қилмишнинг амалга оширилиши, давом эттирилиши босқичини ифодалайдиган муайян вақт давомида қайта такрорланувчи ҳаракатлар бўлиб ҳисобланишидадир. Д.ж.нинг алоҳида кўриниши мустақил жиноят характерига эга бўлмаса, мустақил ... Батафсил »