Xushnudbek.uz

ҚОНУНЧИЛИКНИ ТИЗИМЛАШТИРИШ – норматив–ҳуқуқий актларни тартибга солиш ва такомиллаштириш бўйича амалга ошириладиган фаолият бўлиб, уларни белгиланган ва ўзаро ички боғланган тизим ҳолига келтиришни англатади. Қ.т. қонуний тартибга солишни такомиллаштириш, қонунчиликни эскирган актлар ва ўзаро қарама–қарши нормалардан халос қилиш, норматив ҳужжатлардан фойдаланишни енгиллаштириш ва соддалаштириш, жамиятнинг ҳуқуқий маданияти ва ҳуқуқий тарбияси даражасини оширишда катта аҳамиятга эга. Қ.т.нинг мақсади ҳуқуқий ҳужжатларни тартибга солиш, бир тизимга келтириш, уларни фойдаланиш учун қулай қилиб (муайян бўлим, рукнлар асосида таснифлаб) жойлаштиришдан иборат. Қ.т. анъанавий икки шаклда ... Батафсил »

ҚОНУНЧИЛИК ТИЗИМИ – 1) бу ҳуқуқий нормаларнинг ифодаланиш шаклини ўзида акс эттирган ҳуқуқ манбаларининг мажмуидир; 2) ҳуқуқ манбаларининг тузилишини, яъни норматив–ҳуқуқий актлар тизимини ифодаловчи ҳуқуқнинг ташқи шакли – кўринишидир. Қ.т. қуйидаги қонунчилик тузимлаларини (умумлашмаларини) ўз ичига олади: Биринчиси бу қонунчилик соҳалари бўлиб, муайян ҳуқуқ соҳасининг предмети ҳисобланган ижтимоий муносабатларнинг айнан муайян турини тартибга солувчи нормалар тушунилади (мас., ер, оила, жиноят қонунчилиги ва шу к.). Иккинчиси бу қонунчилик соҳаси ичидаги йирик тузимла бўлиб, соҳавий ижтимоий муносабатларнинг муайян турларини тартибга солувчи ҳуқуқ ... Батафсил »

ҚОНУНЧИЛИК ТАШАББУСИ ҲУҚУҚИ – Конст. томонидан белгиланган субъектларнинг қонун чиқарувчи органга қонун лойиҳалари ва қонунчиликка оид таклифларни тақдим этиш ҳуқуқи. Қ.т.ҳ. – субъектив ҳуқуқ бўлиб, белгиланган расмий тартиблар асосида ва шаклда амалга оширилиши мумкин. Ўз.Рда қ.т.ҳ. – бу Конст.да белгиланган ваколатли органлар, ташкилотлар ва шахслар томонидан муайян қонун лойиҳасини ёки янги қонун қабул қилиш тўғрисидаги, шунингдек амалдаги қонунни ўзгартириш ёхуд уни бекор қилиш тўғрисидаги таклифнинг Олий Мажлис Қонунчилик палатаси эътиборига тақдим этилиши ва парламент томонидан бу масалани белгиланган тартибда кўриб ... Батафсил »

ҚОНУНЧИЛИК ТАШАББУСИ – белгиланган тартибга мувофиқ, (ваколатли орган ёки мансабдор шахс томонидан) қонунчилик муассасасига қонун лойиҳасини расмий киритиш. Қ.т.– қонунчилик жараёнининг биринчи босқичи ҳисобланади. У тегишли қонунчилик органига қонун лойиҳасини ўзининг йиғилишида кўриб чиқиш ва тегишли қарор қабул қилиш мажбуриятини юклайди. Қ.т.шундай бир ҳаракатлар йиғиндисидирки, бунинг натижасида қонун чиқарувчи органга қонун лойиҳаси ёки қонунчилик таклифи киритилади ва парламент янги қонун чиқариш, амалдагисини ўзгартириш ёки бекор қилиш масаласини кўриб чиқиш учун қабул қилади. Бошқача айтганда, Қ.т.қонун лойиҳаси ёки қонунчилик характеридаги таклифни ... Батафсил »

ҚОНУНЧИЛИК – 1) давлат томонидан ўз функцияларини амалга оширишнинг асосий усулларидан бири бўлиб, давлат ҳокимияти органлари томонидан қонунлар чиқаришда ифодаланади; 2) ижтимоий муносабатларни тўла тартибга солувчи ҳуқуқий нормалар йиғиндиси ёки ижтимоий муносабатларнинг бир соҳаси (фуқаролик Қ., жиноят Қ., маъмурий Қ. ва б.) “Норматив–ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида”ги қонунга кўра, Қонунда белгиланган шаклда қабул қилинган, умуммажбурий давлат кўрсатмалари сифатида қ. ҳужжатлари нормаларини белгилаш, ўзгартириш ёки бекор қилишга қаратилган расмий ҳужжат норматив–ҳуқуқий ҳужжат дейилади ва норматив–ҳуқуқий ҳужжатлар қ.ҳужжатлари ҳисобланади. Кенг маънода Ўз.Рнинг қ. ҳужжатлари ... Батафсил »

ҚОНУНОСТИ АКТИ – давлат ҳокимияти органларининг қонунга нисбатан пастроқ юридик кучга эга бўлган ҳуқуқий акти. Қ.а. қонунга асосан ва унинг ижросини таъминлаш юзасидан чиқарилади. Қ.а. лари умуммажбурий тусдаги (норматив) ва умуммажбурий тусга эга бўлмаган (норматив бўлмаган) ҳуқуқий ҳужжатларга бўлинади. «Норматив–ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида»ги қонунга кўра, Ўз.Рда норматив тусдаги қонуности актларига Ўз.Р Президентининг фармонлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари, вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларининг, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг умуммажбурий тусдаги ҳуқуқий актлари киради, норматив бўлмаган қонуности актларига эса умумюрисдикция ва хўжалик судлари қарорларини мисол ... Батафсил »

ҚОНУННИНГ ОРҚАГА ҚАЙТИШ КУЧИ – қонун таъсирининг қонун кучга киришидан аввалги ҳолатларга татбиқ этилиши. Қ.о.қ.к. умумий тартибдан алоҳида ҳолат бўлиб, у қонуннинг ўзида ёки амалга киритилиши ҳақидаги ҳужжатда махсус кўрсатилиши керак. Чунончи, ЖК 13-моддасининг 2–бандида кўрсатилишича, қилмишнинг жиноийлигини бекор қиладиган, жазони енгиллаштирадиган ёки шахснинг аҳволини бошқача тарзда яхшилайдиган қонун орқага қайтиш кучига эга, яъни ушбу қонун кучга киргунга қадар тегишли жиноий қилмиш содир этган шахсларга, шу жумладан жазони ўтаётган ёки ўтаб бўлган шахсларга нисбатан татбиқ этилади. Батафсил »

ҚОНУННИНГ ОРҚАГА ҚАЙТИШ КУЧИ – қонун эълон қилинмасдан илгари вужудга келган муносабатларга (фуқаролик ва жиноий ишлар) нисбатан шу қонуннинг тадбиқ қилиниши. Қонуннинг орқага қайтиш кучи умумий қоидадан истисно сифатида айрим ҳолларда учрайди, шунинг учун унинг қулланилиши қабул қилинган қонуннинг ўзида ёки уни амлга киритиш тартиби тўғрисида қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси қарорида назарда тутилган бўлиши керак. Батафсил »

ҚОНУННИ ЭЪЛОН ҚИЛИШ – қонунни маълум нашрда босиб чиқариш йўли билан ҳаммага маълум қилиш. Қонунни эълон қилишнинг расмий ва норасмий турлари фарқланади. Қонуннинг расмий эълон қилиниши – қонун чиқариш жараёнининг мустақил босқичи бўлиб, у қабул қилинган қонуннинг расмий матни дубликатларини яратиш ва унинг кучга кириш муддатини аниқлаш учун зарурдир. У расмий – юридик маънога эга бўлиб, қабул қилинган қонуннинг тўла ва аниқ матнини уни қонунлар мажмуа ва тўпламларида, ҳуқуқ нормаларини қўллаш ҳужжатларида, босма ишларда ва бошқаларда далил қилиб келтириш мумкин ... Батафсил »

ҚОНУНЛАР ТУПЛАМИ – олий давлат вакиллик органи яъни Ўзбекистан Республикаси Олий Мажлиси томонидан қабул қилинган қонун хужжатлари мажмуаси (тўплами). Батафсил »