Xushnudbek.uz

ЗЎРЛИК БИЛАН СОДИР ЭТИЛАДИГАН ЖИНОЯТЛАР –зўрлик ишлатиб шахснинг ҳаётига, соғлигига, жинсий эркинлигига, мулкка, тинчлик ва инсоният хавфсизлигига, бошқарув тартибига, жамоат хавфсизлигига, жамоат тартибига қарши содир этиладиган жиноятлар. Улар кўпинча қасддан одам ўлдириш; террористик акт; халқаро химоя ҳуқуқи бор шахсга тажоввуз қилиш; қасддан соғлиққа оғир, ўртача, енгил даражада зарар етказиш; баданга оғир шикаст етказиш; жисмоний азоб бериш, ноқонуний равишда озодликдан маҳрум қилиш; шахсни гаровга олиш; бошлиққа нисбатан зўрлик ишлатиш кабилардан иборат. Батафсил »

ЗЎРЛИК – бирор кишининг иккинчи бир кишига нисбатан зўрлик қилиши, зўравонлик, жисмоний куч ишлатиш йўли б–н хўрлаши, жабр–зулм қилиши. З. инсоннинг дахлсизлигини бузиш, жисмоний ва маънавий азиятлаш шаклида ҳам бўлади. З. жиноят содир этиш усулларидан бири. Жиноятларнинг катта қисми – қасддан одам ўлдириш, қасддан соғлиққа шикаст етказиш, қийнаш, номусга тегиш, талончилик, босқинчилик ва безорилик З. ишлатиш йўли б–н содир этилади. Жумладан, З. ишлатиб содир этиладиган жиноятлар ижтимоий хавфлилиги ва оқибатларнинг оғирлиги даражасига кўра бошқа жиноий қилмишларга нисбатан кўра оғирроқ ҳисобланади. ... Батафсил »

ЗОТ – генетик жиҳатдан ўзаро боғлиқ биологик ва морфологик хусусиятлари ҳамда белгиларига қараб аниқланадиган ҳайвонлар, шу жумладан паррандалар, ҳашоратлар ёки уларнинг дурагайлари гуруҳи. Бу хусусиятлар ҳамда белгиларнинг айримлари айнан бир З.га хос бўлади ва уни ҳайвонларнинг бошқа гуруҳларидан фарқлаб туради. З. гуруҳи, З. ичидаги (зонал) тип, завод типи, завод линияси, З. оиласи, партеноклонлар, линиялар, дурагайлар З.нинг муҳофаза қилинадиган объектларидир. Агар З.: дастлабки З.нинг энг муҳим белгиларини ўзида сақлаб қолган ва бу З. ҳам ўз навбатида ўзидан олдинги З. генотиплар комбинациясини ... Батафсил »

ЗАҲИРА ЕРЛАР – юридик ва жисмоний шахслар эгалигига ҳамда фойдаланишига, ижарага берилмаган, мулк сифатида реализация қилинмаган барча ерлар. З.е. жумласига эгалик қилиш ва фойдаланиш ҳуқуқи, ижарага олиш ҳуқуқи, мулк ҳуқуқи бекор қилинган ерлар ҳам киради. З.е. асосан қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини, шунингдек, саноат, транспорт, бошқа хўжалик мақсадлари, жамоа боғдорчилиги ва полизчилигини ривожлантириш учун заҳира бўлиб хизмат қилади. З.е. кейинчалик қишлоқ хўжалиги эҳтиёжлари учун эгалик қилиш, фойдаланишга ва ижарага берилади. З.е. туман, шаҳар давлат ҳокимияти органларининг тасарруфида бўлади. Бундан ташқари, З.е. ... Батафсил »

ЗАРУРИЙ МУДОФАА ЧЕГАРАСИДАН ЧЕТГА ЧИҚИШ – тажовузнинг хусусияти ва хавфлилиги даражасига бутунлай мувофиқ келмайдиган мудофаа, З.м.ч.ч.ч. деб топилади (ЖК 37-м.). Ҳимоя тажовуз характери ва хавфлилигига мувофиқ бўлиши шарт. Лекин ҳимояланаётган шахс, одатда, ҳар доим ҳам тажовузнинг характери ва хавфлилигини аниқ англай олмайди ва жиноятнинг олдини олиш учун керакли бўлган зарарни етказади. Шу сабабли зарурий мудофаа ҳолатида бўлган шахс етказган зарар кўрсатилган тажовузга нисбатан кам, тенг ёки кўп бўлиши мумкин. Бироқ, бу ҳолат қилмишни зарурий мудофаа деб топмасликни англатмайди. Негаки, зарурий ... Батафсил »

ЗАРУРИЙ МУДОФАА – мудофааланувчининг ёхуд бошқа шахснинг ҳуқуқларини, жамият ёки давлат манфаатларини уларга нисбатан ғайриҳуқуқий тажовуз қилаётган шахсга зарар етказиш йўли б–н ҳимоя қилиш. З.м. ҳуқуқи фуқароларнинг давлат ва жамоат манфаатларига, фуқароларга, фуқароларнинг ҳуқуқлари ва эркинликларига ҳар қандай тажовуз қилишлардан ҳимоя қилишга оид Конст.вий қоидаларни рўёбга чиқаришнинг муҳим кафолатларидан бири ҳисобланади. МЖКнинг 18–м.га биноан ушбу Кодексда ёки маъмурий ҳуқуқбузарлик учун жавобгарлик белгиловчи бошқа норматив ҳужжатларда назарда тутилган, лекин З.м. ҳолатида (башарти зарурий мудофаа чегарасидан чиқиб кетишига йўл қўйилмаган бўлса) содир ... Батафсил »

ЕРДАН ФОЙДАЛАНИШ ҲУҚУҚИДАН МАҲРУМ ҚИЛИШ – ерни қайтариб олиш орқали ер участкасидан фойдаланувчилар, эгалловчилар, ижа–рачилар ва мулкдорларни ердан фойдаланиш ҳуқуқининг тўхтатилиши. ЕК 36-м.да назарда тутилган ҳолатлар – ихтиёрий воз ечиш, берилган муддатнинг тугаши, юридик шахснинг банкрот деб эълон қилиниши маҳрум қилишга кирмайди. Ер қонунчилигида маҳрум қилиш ердан фойдаланувчиларнинг хоҳишларисиз амалга оширилиши назарда тутилади. Ердан фойдаланиш ҳуқуқи кенг маънода табиий ҳуқуқлар тоифасига тааллуқли эканлиги инсон туғилган пайтдан эътиборан вужудга келиши эътироф этилади. Шунингдек, бу ҳуқуқ фуқароларга ваколатли давлат органлари томонидан тан ... Батафсил »

ЗАРАРНИНГ ЖИНОЯТ–ҲУҚУҚИЙ ЖИҲАТЛАРИ – жиноятларни квалификация қилишга зарарнинг таъсир қилиш даражалари. Зарарнинг унча кўп бўлмаган, анча, кўп ва жуда кўп миқдорда бўлиши ЖКнинг VIII-бўлимида кўрсатилган. Батафсил »

ЗАРАРЛИ МОДДАЛАРНИ ТАШЛАШ – ер, сув ва атмосфера ҳавосини зарарли моддалар билан ифлослаш. З.м.т.га йўл қўйилмаслиги ЎзРнинг “Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида”ги, “Атмосфера ҳавосини муҳофаза қилиш тўғрисида”ги ва “Сув ва сувдан фойдаланиш тўғрисида”ги Қонунларида ўз аксини топган. Ҳозирча атмосфера ҳавосига ва сув объектларига З.м.т.нинг йўл қўйиладиган миқдорларини белгилаш тартиби ишлаб чиқилмаган. Амалда турли илмий методик кўрсатмалардан фойдаланилмоқда. “Атмосфера ҳавосини муҳофаза қилиш тўғрисида”ги Қонуннинг 8–м.га асосан, ҳавони ифлослантирувчи доимий манбалардан атмосфера ҳавосига ифлослантирувчи моддалар, биологик организмлар чиқаришнинг йўл қўйиладиган даражадаги меъёрлари корхона, ... Батафсил »

ЗАРАР ЕТКАЗИШДАН КЕЛИБ ЧИҚАДИГАН МАЖБУРИЯТЛАР –ФКнинг 57–бобида белгиланган мажбурият ҳуқуқининг асосий институтларидан бири, фуқаролик ҳуқуқида жавобгарлик шакли. ФКнинг 985–м.га мувофиқ, ғайриқонуний ҳаракат (ҳаракатсизлик) туфайли фуқаронинг шахсига ёки мол–мулкига етказилган зарар, шунингдек, юридик шахсга етказилган зарар, уни етказган шахс томонидан тўлиқ ҳажмда қопланиши лозим. Қонун ҳужжатларида ёки шартномада жабрланувчиларга зарарни тўлашдан ташқари, товон тўлаш мажбурияти белгилаб қўйилиши мумкин. Зарар етказган шахс, агар зарар унинг айби б–н етказилмаганини исботласа, зарарни тўлашдан озод этилади. Қонуний ҳаракатлар туфайли етказилган зарар фақат қонунда назарда тутилган ... Батафсил »