Xushnudbek.uz

ДАВЛАТ АППАРАТИ (инглизча – mashinery of government) – давлат органлари тизими. Улар орқали давлат ҳокимияти ва унинг функциялари амалга оширилади. Д.а. давлат механизмининг таркибий қисми ҳисобланади. Д.а.ининг фаолият мазмуни, унинг фаолиятини ташкил этишнинг принциплари, ходимлар таркиби, иш юритиш шакли ва услублари давлатнинг тегишли функцияларини маромида амалга ошириш эҳтиёжлари б-н белгиланади. (муал. – М.Ахмедшаева) Батафсил »

ДАВЛАТ АЙБЛОВЧИСИ – жиноят иши бўйича судланувчига қўйилган айбни судда давлат номидан қўллаб–қувватлайдиган прокурор. Д.а. амалдаги қонунларнинг талабларига ва ишнинг барча ҳолатларини эътиборга олишга асосланган ўз ишончига амал қилади. Д.а. далилларни текширишда иштирок этади, ЖКнинг нормаларини қўллаш, судланувчининг ҳаракатларини тавсифлаш, унга жазо турини ва меъёрини тайинлаш ҳамда суд ҳал этиши лозим бўлган бошқа масалалар юзасидан ўз фикрини баён қилади. Д.а. суд тергови натижалари асосида судланувчига қўйилган айбловнинг мазмунини ўзгартириш ёки айбловдан воз кечиш сабаблари хусусидаги фикрини судга ёзма равишда тақдим ... Батафсил »

БЮДЖЕТ ТАШКИЛОТИНИНГ СМЕТАСИ – асосий режали ҳужжат бўлиб, ташкилотлар фаолияти ҳамда хўжалик ва маданий қурилиш бўйича марказлаштирилган тадбирларни амалга ошириш учун бюджет ҳисобидан бериладиган маблағлар ҳажмини, мақсадли йўналиши ва чораклар бўйича тақсимотини белгилаб беради. (муал. – А.Ли) Батафсил »

БЮДЖЕТ ТАШКИЛОТИ – зиммасига юклатилган вазифаларни бажариш б-н боғлиқ бўлган ўз фаолиятини амалга ошириши учун Давлат бюджетидан маблағ ажратиш назарда тутилган ва бу маблағ молиялаштиришнинг асосий манбаи ҳисобланадиган вазирлик, давлат қўмитаси, идора, давлат ташкилоти. (муал. – А.Ли) Батафсил »

ДАВЛАТ (миллий) РАМЗЛАРИ (юнонча – symbolan – белги) – конституция ёки махсус қонун б-н белгиланган, қоидага кўра, ҳар бир давлатнинг миллий мустақиллигини, ўзига хослигини гавдалантирадиган, баъзан маълум мафкуравий мазмунга эга бўлган тарихий шаклланган фарқловчи белгилари. Асосий д.р.га одатда давлат байроғи, давлат герби, давлат мадҳияси, давлат бошлиғи стандарти, давлат муҳри, давлат шиори киритилади. Баъзан конституциялар тантанали саналарни ҳам Д.р. қаторига киритади. (муал. – Ш.Абдуқодиров) Батафсил »

ДАВЛАТ – жамиятни бошқаришнинг муайян усули, сиёсий тизимнинг асосий элементи, бутун жамиятга нисбатан амал қиладиган, унинг расмий вакили ҳисобланадиган, зарур ҳолларда мажбурлов чоралари ва воситаларига таянадиган халқ сиёсий ҳокимияти. Д. жамиятни бошқарувчи тизим сифатида, ўзининг тузилмасига ҳамда ўз ваколатларини амалга ошириш учун махсус органларга, чунончи давлат механизми, унинг аппаратига эга бўлади. Конституциявий ҳуқуқ назариясида – Д. жамиятни ташкил этишнинг маълум усули, сиёсий тизимнинг асосий элементи, бутун жамиятга тааллуқли бўлган, унинг расмий вакили бўладиган ва зарур ҳолларда мажбурлаш воситалари ҳамда чораларига ... Батафсил »

БЮДЖЕТ ТАСНИФИ – давлат бюджети тузилмасига кирувчи бюджетлар даромадлари ва харажатларини, шунингдек, унинг тақчиллигини молиялаштириш манбаларини гуруҳлаш. Б.т. Давлат бюджетини тузиш, кўриб чиқиш, қабул қилиш ҳамда ижро этиш мақсадида бюджет маълумотларини тизимга солиш учун фойдаланилади ва у бюджет маълумотлари халқаро тасниф тизимларининг айнан шундай маълумотлари б-н қиёсланишини таъминлайди. Б.т.: Давлат бюджети даромадларининг таснифини; Давлат бюджети харажатларининг вазифа жиҳатидан, ташкилий ва иқтисодий таснифини; Давлат бюджети тақчиллигини молиялаштириш манбалари таснифини ўз ичига олади. Давлат бюджети даромадларининг таснифи қонун ҳужжатларига мувофиқ уларни турлари ... Батафсил »

ГУРУҲЛИ ИДЕНТИФИКАЦИЯ – объектларнинг умумий белги ва хусусиятлари асосида уларнинг маълум гуруҳга тегишли эканини белгилаш. Моддий объектлар тузилиши бўйича турдаги ёки хилдаги гуруҳга тегишли бўлиши мумкин. Жиноятда ишлатилган пистолет “ТТ” системасига тегишли бўлса, ўқ отиш қуролининг бир гуруҳига мансублигини билдиради, шу пистолетнинг рақам номери б-н тасвирланса, муайян пистолет аниқланади. Г.и. умумий белгиларни таққослаш асосида маълум объектни мазкур гуруҳ ёки турга мансублигини белгилайди. Мас., сўлак моддасининг анализи асосида унинг гуруҳини аниқлаш, изнинг узунлигини ўлчаб пойафзал кийганнинг жинси, ёши, бўйини аниқлаш. Г.и. ... Батафсил »

ГУМОН ҚИЛИНУВЧИНИНГ ҲУҚУҚ ВА МАЖБУРИЯТЛАРИ – гумон қилинувчи ўзининг қандай жиноят содир этганликда гумон қилинаётганлигини билиш; ушланганидан кейин йигирма тўрт соатдан кечиктирмай сўроқ қилинишини талаб қилиш; ўзига нисбатан қўйилган гумон хусусида ва ишнинг бошқа ҳар қандай ҳолатлари бўйича кўрсатувлар бериш; ўз она тилидан ва таржимон хизматидан фойдаланиш; гумон қилинувчи деб эътироф этилганлиги тўғрисидаги қарор унга маълум қилинган пайтдан ёки у ушланган пайтдан бошлаб ҳимоячи олиш ва сўроқ тугаганидан сўнг у б-н холи учрашиш; ҳуқуқларини ҳимоя қилишни шахсан ўзи амалга ошириш; ... Батафсил »

БЮДЖЕТ ТАҚЧИЛЛИГИ – бюджетдаги харажатларнинг даромадлардан устун бўлиши. Камомад режали равишда белгиланиши ҳам мумкин. Кўпинча Б.т. режалаштирилган бюджет б-н ижро этилган бюджетнинг номутаносиблиги натижасида содир бўлади ва харажатларнинг даромадлардан юқори бўлганлигини кўрсатади. Агар й. мобайнида давлат даромадлари анча қисқарган ва Давлат бюджетининг олдиндан белгиланган тақчиллиги қонун ҳужжатларида белгиланган чегара миқдоридан ошадиган бўлса, ЎзР Вазирлар Маҳкамаси Давлат бюджетининг харажатларини алоҳида модда бўйича қисқартириш тўғрисида қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда ЎзР Олий Мажлисига таклиф киритади. Турли даражадаги бюджетларнинг даромадлари ва харажатлари ўртасидаги ... Батафсил »