Xushnudbek.uz

ЖИНОЯТ КОДЕКСИ – жиноят–ҳуқуқий муносабатларни тартибга солувчи ҳуқуқий нормалар йиғиндиси. ЖК 1994 й. 22 сент.да қабул қилиниб, 1995 й. 1 апр.дан кучга киритилган. ЖК Умумий ва Махсус қисм, 8 бўлим, 24 та боб ва 302 м дан иборат. ЖК республикамизнинг жиноий қонунчилигини ташкил этувчи барча жиноий–ҳуқуқий меъёрларнинг асосий ва ягона йиғиндисидир. Таркибида жиноий–ҳуқуқий меъёрлар бўлган янги қонунчилик ҳужжатлари қабул қилинган тақдирда, улар ЖКга киритилиши лозим ва мустақил равишда қўлланилиши мумкин эмас. ЖК ички узвий бирлиги ва ўзаро боғлиқ жиноий–ҳуқуқий меъёрларнинг ... Батафсил »

ЖИНОЯТ КВАЛИФИКАЦИЯСИ (тавсифи) – айниқса жиноят ҳуқуқи, жиноят процесси, криминология ҳамда криминалистикада фойдаланиладиган тушунча. Ушбу тушунча илмий таҳлилида жиноят ҳуқуқининг умумий қисмига оид ж.к.нинг икки жиҳати бор: 1) алоҳида тоифадаги жиноятлар: 2) барча турдаги жиноятларнинг умумий моҳияти, қоида ва методлари тадқиқ қилинади. Ж.к. жараёни жиноят процессининг барча босқичларида амалга оширилади. (муал. – Б.Ахроров) Батафсил »

ЖИНОЯТ ИШТИРОКЧИСИ – жиноятни бажарувчи б-н бир қаторда ташкилотчи, далолатчи ва ёрдамчилар ҳам жиноят иштирокчилари ҳисобланади. Жиноятни бевосита тўла ёки қисман содир этган ёхуд ЖКга мувофиқ жавобгарликка тортилиши мумкин бўлмаган шахслардан ёки бошқа воситалардан фойдаланиб, жиноят содир этган шахс бажарувчи сифатида жавобгарликка тортилади. Жиноятга тайёргарлик кўрилишига ёки жиноят содир этилишига раҳбарлик қилган шахс ташкилотчи деб ҳисобланади. Жиноят содир этилишига қизиқтирувчи шахс далолатчи деб топилади. Жиноят содир этилишига ўз маслаҳатлари, кўрсатмалари б-н, воситалар бериш ёки тўсиқларни йўқотиш б-н кўмаклашган, шунингдек, жиноятчини, ... Батафсил »

ЖИНОЯТ ИШИНИ ҚЎЗҒАТИШНИ РАД ҚИЛИШ – ЖПК 83-м.нинг 1 ва 2–бандларида ҳамда 84-м.нинг биринчи қисмида назарда тутилган ҳолатлар аниқланган тақдирда жиноят ишини қўзғатишни рад қилиш тўғрисида суриштирувчи, терговчи ёки прокурор қарор, суд эса ажрим чиқаради. Бу ҳақда жиноят содир этилганлиги тўғрисида хабар берган фуқаро, корхона, муассаса, ташкилот, жамоат бирлашмаси ёки мансабдор шахс хабардор қилинади. Уларга қарор ёки ажрим устидан шикоят қилиш ҳуқуқлари ва тартиби тушунтирилиши лозим. (муал. – З.Иноғомжонова) Батафсил »

ЖИНОЯТ ИШИНИ ҚЎЗҒАТИШ – жиноят ишини қўзғатиш учун: 1) шахсларнинг аризалари; 2) корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, жамоат бирлашмалари ва мансабдор шахслар берган хабарлар; 3) оммавий ахборот воситалари берган хабарлар; 4) жиноят содир этилганлигини кўрсатувчи маълумотлар ва изларни суриштирув органи, суриштирувчи, терговчи, прокурор ёки суднинг бевосита ўзи аниқлаши; 5) айбини бўйнига олиш ҳақидаги арз сабаб бўлади. Жиноят белгилари мавжудлигини кўрсатувчи маълумотлар жиноят ишини қўзғатиш учун асос бўлади. Юқорида кўрсатилган сабаб ва асослар мавжуд бўлган тақдирда жиноят ишини қўзғатиш тўғрисида суриштирувчи, терговчи, прокурор ... Батафсил »

ЖИНОЯТ ИШИНИ ЯНГИ ОЧИЛГАН ҲОЛАТЛАР БЎЙИЧА ҚАЙТА ҲАРАКАТГА КЕЛТИРИШ – ҳукм чиқарилгандан сўнг ишни қонунда кўрсатилган янги ҳолатлар очилиши муносабати б-н қайта ҳаракатга келтириш. Жиноят иши бўйича гувоҳ кўрсатуви ёки эксперт ҳулосаси нотўғрилиги, ишдаги далиллардан биронтаси қалбаки эканлиги судьянинг суд муҳокамасида ёки терговчининг тергов даврида ўз вазифасини суиистеъмол қилганлиги аниқланса, суд ҳукм чиқараётганда маълум бўлмаган ҳолатлар очилса, судланган шахснинг айбсизлиги ёхуд ҳукмда кўрсатилгандан енгил ёки аксинча, оғир жиноят қилганлиги аниқланса, шунингдек, оқланган ёки судда жиноят иши тугатилган шахснинг айбдорлиги тасдиқланса ... Батафсил »

ЖИНОЯТ ИШИНИ ТУГАТИШ – суриштирув, дастлабки тергов олиб борилаётган ёки судда кўрилаётган ишнинг ҳукм чиқарилмай тутатилиши. Жиноят юз бермаган; қилмишда жиноят таркиби бўлмаган; жиноий жавобгарликка тортиш муддати ўтган; амнистия эълон қилиниб, унда мазкур турдаги жиноят учун жазо берилмаслиги кўрсатилган; айбланувчи, судланувчи вафот этган; қилмиш ижтимоий хавфлилик хусусиятини йўқотган; шахс вазият ўзгариши б-н ижтимоий жиҳатдан хавфли бўлмай қолган; у қилмишига чин кўнгилдан пушаймон қилган ва б. ҳолларда жиноят иши тугатилади. Бу ҳолатларнинг биронтаси аввалдан маълум бўлса жиноят иши қўзғатилмайди. Ж. и. ... Батафсил »

ЖИНОЯТ ИШИДА ФУҚАРОВИЙ ДАЪВО – жиноят оқибатида ёки ақли норасо шахснинг ижтимоий хавфли қилмиши натижасида келтирилган моддий зарарни ундириш тўғрисидаги талаб. Бу даъво жиноят иши юзасидан тергов ва суд бўлаётган вақтда айбдорга ёки унинг ҳаракатлари учун зиммасига моддий жавобгарлик юклатилган шахсларга нисбатан қўзғатилиб, судда жиноят иши б-н бирга кўрилади (ЖПК, 276-м.). Бундай даъвони жабрланган ҳар қандай шахс, шу жумладан, вафот этган одамнинг қарамоғида бўлганлар ҳам қўзғатишга ҳақли Ж.и.ф.д. давлат пошлинаси тўлашдан озод қилинади. Бундай даъво жиноят иши қўзғатилган вақтдан бошлаб ... Батафсил »

ЖИНОЯТ – жиноят қонунида назарда тутилган ижтимоий хавфли ҳатти-ҳаракат. ЖК б-н тақиқланган, айбли қилмиш жазо қўллаш тахдиди б-н тақиқланган (14 -м.). Қилмишда ЖКда назарда тутилган аломатлар расмий жиҳатдан мавжуд бўлса-да, лекин у ижтимоий хавфли, ғайриқонуний ёки айбли бўлмаса, қилмишнинг жиноийлигини истисно қиладиган ҳолатлар деб топилади. Қуйидаги ҳолатлар, яъни: 1) кам аҳамиятли қилмишлар; 2) зарурий мудофаа; 3) охирги зарурат; 4) ижтимоий хавфли қилмиш содир этган шахсни ушлаш чоғида зарар етказиш; 5) буйруқни ёки бошқача тарздаги вазифани бажариш; 6) касб ёки хўжалик ... Батафсил »

ЖИНОИЙ УЮШМА – икки ёки ундан ортиқ шахснинг биргаликда жиноий фаолият олиб бориш учун олдиндан бир гуруҳга бирлашиши тушунилади. Уюшган гуруҳ – оддий ва мураккаб иштирокчиликка нисбатан хавфлироқ иштирокчилик шаклидир. Ж.у. олдиндан тил бириктириш б-н бирга яна жиноят иштирокчиларининг уюшганлиги ва улар ўртасидаги субъектив боғланишнинг барқарорлиги даражаси каби белгилар б-н ажралиб туради. Мазкур талаб Ж.у.нинг ҳуқуқий баҳоланишига ҳам тўлиқ тарзда тегишлидир. ЖК 30-м. 3–қ.да мустаҳкамланган қоида б-н боғлиқ бўлиб, унда қайд этиладики, «уюшган гуруҳ ёки жиноий уюшма ташкил этган ёки ... Батафсил »