Xushnudbek.uz

ВИКТИМОЛОГИЯ (лотинча victima – қурбон ва грекча logos – таълимот) – криминологиянинг жиноят қурбонининг хусусиятлари ва хулқ-атворини, унинг жиноят содир этилган вақтда ва у содир қилингандан кейин жиноятчи б-н бўлган муносабатлари, ўзаро алоқаларини ўрганадиган мустақил йўналиши. Шу сабабдан ҳам, жиноий хулқнинг сабаблари ўрганилаётганида унинг виктимологик жиҳатларига эътибор бериш керак. В.нинг вазифаси жабрланувчилар шахсини, жиноятдан жабр кўрганлар, жиноятчи ва жабрланувчининг жиноят содир этилгунга қадар, у содир этилган вақтда ва содир этилганидан кейинги шахсий алоқалари, шунингдек, ўзаро муносабатларини тадқиқ этишдан иборатдир. Виктимология ... Батафсил »

ВИКТИМОЛОГИК ПРОФИЛАКТИКА – виктомоген факторларнинг вужудга келишига йўл қўймаслик, уларни бартараф қилиш ёки нейтраллаштириш чораларини қўллаш, жиноятнинг потенциал қурбонларини аниқлаш ва уларни ҳимоя қилиш имкониятларини ошириш йўли б-н айрим турдаги жиноятларнинг олдини олиш. (муал. – Қ.Абдурасулова) Батафсил »

БОШ ПУДРАТЧИ – пудрат шартномасида белгиланган ишни пудратчининг шахсан ўзи бажариши қайд этилмаган бўлса, пудратчи ўз мажбуриятларининг бир қисмини бошқа шахсга (ёрдамчи пудратчига) бериши мумкин. Бундай вазиятларда пудратчи Б.п. деб ҳисобланади. Б.п. ёрдамчи пудратчининг мажбуриятлари юзасидан буюртмачининг олдида жавобгар бўлади. Бу ҳолат ФК 634-м.да белгилаб қўйилган. (муал. – Н.Имомов) Батафсил »

ВИКТИМЛИК – инсоннинг айрим сифатлари (диний, жисмоний ва касбий) туфайли муайян объектив шарт-шароитларда жиноий тажовузнинг қурбони бўлиш хусусияти. Шахсий в. шахснинг ўзига хос бўлган хусусиятлари туфайли унинг жиноят қурбони бўлиш эҳтимоли. Бундай хусусиятлар қуйидагича бўлиши мумкин: алоҳида қобилиятларига эга бўлиш; ақлий ёки жисмоний жиҳатдан устунлик ёки унинг акси; психологик характер нуқтаи-назаридан ўзига хослиги (холерик хулқ атворнинг намоён бўлиши); маълум бир шахснинг алоҳидаликка, ёлғизликка интилиши, бунинг натижасида ёлғизланиб қолиб, ўзгаларни тушунмаслик ва б.. Шахсий в. хусусиятлари ўзгарувчан характерга эга. Шунинг учун ... Батафсил »

ВИКТИМИЗАЦИЯ – шахснинг жиноят қурбонига айланиш жараёни, шунингдек, ушбу жараённинг ягона ва оммавий тартибдаги натижаси. (муал. – Қ.Абдурасулова) Батафсил »

ВИЗА (французча – кўздан кечирилган) – турли давлат фуқароларининг бошқа бирон-бир давлатга кириши, ундан чиқиши, қисқа муддат яшаши ёки давлат ҳудудидан ўтиши учун ҳукумат маъсул органлари томонидан фуқаро паспортига қўйиладиган махсус расмий рухсат белгиси. (муал. – О.Муҳаммаджонов) Батафсил »

ВЕТО (лотинча veto – ман этаман) – 1) кенг маънода ваколатли шахс ёки орган томонидан у ёки бу қарорга нисбатан ёзма ва оғзаки шаклда қўйиладиган таъқиқ. 2) бир орган томонидан бошқасининг қарорига мутлоқ ёки шартли–чекланган таъқиқнинг қўйилиши. Замонавий давлатларда қандайдир бир органнинг қарорини тўхтатиб қўядиган ёки кучга киришига йўл қўймайдиган ҳаракат. Давлат бошлиғига парламент қабул қилган қонунларга В. қўйиш (қарорларни тақиқлаш) ҳуқуқининг берилиши алоҳида аҳамият касб этади. В.нинг мутлоқ (ёки резолютив), бунда давлат бошлиғи парламент қабул қилган қонунни узил–кесил қайтариш ... Батафсил »

ВЕСТМИНСТЕР МОДЕЛИ – конс. ҳуқуқ фанида бошқарувни парламент тизимининг кенг тарқалган номларидан бири (қ. Парламентаризм). Атама Англия парламенти қароргоҳининг номи (Вестминстер аббатлиги)дан келиб чиққан. (муал. – О.Муҳаммаджонов) Батафсил »

ВЕРДИКТ (лотинча vеrе diktum – ҳақ гап айтиш) – айрим хорижий мамлакатларда қасамёд этган маслаҳатчилар (присяжнийлар)нинг судланувчи айбдор ёки айбдор эмаслиги, шунингдек, айбдор бўлса, унга шафқат қилиш–қилмаслик тўғрисидаги хулосаси. Қасамёд этувчилар В.ни 6, 9 ёки 12 кишилик ҳайъатда чиқаради. Ҳайъат якдил қарорга эришмаган тақдирда, баъзи мамлакатларда мутлоқ кўпчиликнинг фикри инобатга олинади. (муал. – Ғ.Абдумажидов) Батафсил »

БОШ ПОЛИС БЎЙИЧА СУҒУРТАЛАШ – бир турдаги мол-мулк (товарлар, юклар ва ҳ.) турли туркумларини муайян муддат давомида бир хилдаги шартларда мунтазам суғурталаш. Б.п.б.с. суғурта қилдирувчининг суғурталовчи б-н келишувига биноан битта суғурта шартномаси – бош полис асосида амалга оширилиши мумкин. Суғурта қилдирувчи бош полиснинг таъсир доирасида бўладиган мол-мулкнинг ҳар бир туркуми тўғрисида суғурталовчига бундай полисда шартлашилган маълумотларни, унда назарда тутилган муддатда, агар муддат назарда тутилмаган бўлса – дарҳол хабар қилиши шарт. Бундай маълумотларни олиш пайтигача суғурталовчи тўлаши лозим бўлган зарар кўриш ... Батафсил »