Xushnudbek.uz

ВАСИЯТДАН ВОЗ КЕЧИШ – васият мажбурияти юзасидан ҳуқуқ олувчи васият мажбуриятидан воз кечишга ҳақли. Қисман в.в.к.га, шартлар қўйиб ёки бошқа шахснинг фойдасига воз кечишга йўл қўйилмайди. Ушбу қонунда назарда тутилган ҳуқуқ айни бир пайтнинг ўзида ҳам меросхўр, ҳам васият мажбуриятини қабул қилиб олувчи ҳисобланган шахснинг меросдан воз кечиш ҳуқуқига боғлиқ бўлмайди. Агар васият мажбуриятини қабул қилиб олувчи ушбу қонунда назарда тутилган ҳуқуқдан фойдаланган бўлса, зиммасига васият мажбурияти юклатилган меросхўр бу мажбуриятни бажаришдан озод бўлади. (муал. – И.Зокиров) Батафсил »

БОЛАНИНГ НАСЛ–НАСАБИНИ АНИҚЛАШ – боланинг муайян онадан (оналикни аниқлашда) ва муайян отадан (оталикни аниқлашда) туғилганлиги фактини аниқлаш. Оналикни аниқлаш фуқаролик ҳолатини қайд этиш идораларида онанинг болани тиббий муассасада туққанлигини тасдиқловчи ҳужжатлар асосида, бола тиббий муассасадан ташқарида туғилганда эса – тиббий ҳужжатлар, гувоҳлик ёки бошқа далиллар асосида амалга оширилади. Агар бола ўзаро никоҳда бўлган шахслардан, шунингдек, никоҳ бекор қилинган, ҳақиқий эмас деб тан олинган ёки бола онасининг эри вафот этганидан бошлаб 300 кун ўтмай туғилган ва агар бошқача ҳол исботланмаган бўлса, ... Батафсил »

ВАСИЯТГА АСОСАН МЕРОС ОЛИШ – меросхўр ўзига тегиши лозим бўлган меросни ёки унинг бир қисмини олиш ҳуқуқига эга. Меросдан воз кечган ёхуд меросдан четлатилган шахс мерос олиш ҳуқуқига эга бўлмайди. (муал. – И.Зокиров) Батафсил »

БОЛАНИ АЛМАШТИРИБ ҚЎЙИШ – янги туғилган ёки эмизикли чақалоқни бошқаси б-н (мас., касал болани соғлом бола б-н, қизни ўғил б-н, бир миллат боласини бошқаси б-н ва ҳ.к.) алмаштиришда ифодаланган ҳаракат. ЖКнинг 124-м.га кўра, тамагирлик ёки бошқа ниятларда қасддан болани алмаштириб қўйиш жиноят деб топилади. Бу жиноят фақат қасддан содир этилади. Жиноятнинг сабаби тамагирлик, бошқа паст ниятлар (ўч, ҳасад ва б.) бўлиши мумкин. Чақалоқни эҳтиётсизлик оқибатида алмаштириб қўйиш жиноят ҳисобланмайди. (муал. – Ш.Юлдошева) Батафсил »

ВАСИЯТ МАЖБУРИЯТИ – васият қилувчи васият бўйича меросхўрнинг зиммасига бир ёки бир неча шахс фойдасига бирон–бир мажбуриятни мерос ҳисобидан бажаришни юклаши. Қонун бўйича ворислар жумласига кирадиган, шунингдек, кирмайдиган шахслар ҳам в.м. юзасидан ҳуқуқ олувчилар бўлишлари мумкин. В.м. юзасидан ҳуқуқ олувчига мерос таркибига кирадиган ашёни мулк қилиб ёки бошқа ашёвий ҳуқуқ қилиб бериш, мерос таркибига кирмайдиган мол-мулкни унинг учун сотиб олиш ва унга бериш, унинг учун муайян ишни бажариш, унга муайян хизматлар кўрсатиш ва ҳ.к. в.м. нарсаси бўлиши мумкин. Васият қилувчи ... Батафсил »

ВАСИЙЛИКНИНГ ТУГАШИ – васийлик: васий ёки васийликдаги шахс вафот этганда; вояга етмаганларга нисбатан – улар ўн тўрт ёшга тўлганда ёки ота-онасининг тарбиясига қайтарилганда; қонунда белгиланган тартибда муомалага лаёқатсиз деб топилганларнинг муомала лаёқати суд томонидан тикланган тақдирда тугайди. Вояга етмаган бола ўн тўрт ёшга тўлганлиги сабабли васийлик тугаганида васий вазифасини бажарувчи шахс махсус тайинланмасдан вояга етмаган боланинг ҳомийси бўлиб қолади. (муал. – И.Зокиров) Батафсил »

БОЛАЛИКДАН НОГИРОНЛАР – туғма ёки ҳаёт давомида олинган жароҳат, касаллик туфайли 16 ёшга етгунига қадар ногирон бўлиб қолган шахслар. Б.н. шахслар ТМЭК кўригидан ўтадилар ва ногиронлиги ўз тасдиғини топгач, уларга болаликдан ногиронлар учун тайинланган нафақа тайинланади. Болаликдан ногирон шахснинг соғайиб кетиши ва меҳнат қобилиятини қайта тикланиши ногиронликнинг бекор бўлишига олиб келади. Б.н. шахслар қонун ҳужжатларида белгиланган имтиёзлардан фойдаланадилар. Б.н. шахслар ишлаганлари ва зарур меҳнат стажига эга бўлганлари тақдирда уларга умумий асосда ногиронлик пенсияси тайинланиши мумкин. (муал. – М.Усмонова) Батафсил »

ВАСИЙЛИК ЁКИ ҲОМИЙЛИКДАГИ ШАХСЛАРНИНГ МОЛ-МУЛКИНИ БОШҚАРИШ – васийлик ёки ҳомийликдаги шахсларнинг мол-мулкини бошқариш мол-мулк жойлашган ерда ўрнатилади. В.ё.ҳ.ш.м.б., уларга тегишли мол-мулкни бошқаларга ўтказиш, васийлик ва ҳомийликдаги шахсларга тегишли пул ва б. қимматли буюмларни сақлаш, мол-мулкни бошқариш ва сақлаш б-н боғлиқ бўлган бошқа ҳаракатларни бажариш тартиби ва шартлари, шунингдек, в.ё.ҳ.ш.м.б. ва сақлаш бўйича васий ва ҳомийларнинг ҳисобот бериш тартиби қонун ҳужжатлари б-н белгиланади. Суднинг шахсни бедарак йўқолган деб топиш тўғрисидаги ёки уни вафот этган деб эълон қилиш ҳақидаги ёхуд мерос олиш ... Батафсил »

ВАСИЙЛИК ВА ҲОМИЙЛИКНИ БЕЛГИЛОВЧИ ОРГАНЛАР – васийлик ва ҳомийлик вазифаларини амалга ошириш ўн саккиз ёшга тўлмаган шахсларга нисбатан – халқ таълими бўлимларига, суд томонидан муомалага лаёқатсиз ёки муомала лаёқати чекланган деб топилган шахсларга нисбатан – соғлиқни сақлаш бўлимларига, соғлиғининг ёмонлиги сабабли ҳомий тайинланишига муҳтож муомалага лаёқатли шахсларга иисбатан – ижтимоий таъминот бўлимлари зиммасига юклатилади. Васийлик ва ҳомийлик васий ёки ҳомий тайинланишига муҳтож бўлган шахс яшаётган жойда, агар шахснинг муайян яшаш жойи бўлмаса, васий ёки ҳомий яшаётган жойда белгиланади. (муал. – ... Батафсил »

  БОЛАЛАР ҲУҚУҚИ – инсон ҳуқуқларининг болаларга тааллуқлилиги. Бир қатор давлатларда болаларнинг ҳуқуқи баъзи жиҳатлари б-н тенглашмаганлигини эътиборга олган ҳолда, болаларни ўспиринлардан фарқлаш, оилавий ҳуқуқларини кафолатлаш мақсадида вужудга келган. Шунга асосан, 1959 й. Умумжаҳон болалар ҳуқуқи декларацияси, 1974 й. Фавқулодда ва уруш ҳолатларида аёллар ва болаларни ҳимоя қилиш бўйича декларация, 1989 й. Бола ҳуқуқлари бўйича конвенция шу соҳадаги муҳим ҳужжатлардир. ЎзР ОКга биноан, болалар оилада яшаш, тарбияланиш, ота-онаси ва б. қариндошлар б-н кўришиб туриш, шунингдек, ҳимояга бўлган ҳуқуқи, ўз фикрини ... Батафсил »