Xushnudbek.uz

АДВОКАТ ПАРТНЁР (ШЕРИК) – бир ёки бир неча адвокатлик тузилмалари адвокатларининг шартнома б-н муайян ишни ёки доимий равишда турли адвокатлик ишларини биргаликда юритувчи адвокатлар. Адвокатлик фирмасини ташкил этиш учун мақсад ва манфаатлари муштарак бўлган икки ёки ундан ортиқ шерик адвокатлар ҳам А.п. ҳисобланади. (муал. – Б.Саломович) Батафсил »

АДВОКАТ ИЛТИМОСНОМАСИ – суриштирув, дастлабки тергов органи, прокурор ёки судга иш юзасидан ҳимояни ёки вакилликни амалга ошириш жарёнида адвокат (ҳимоячи) томонидан тақдим қилинадиган процессуал ҳужжат. Илтимоснома ёзма ёки оғзаки равишда бўлиши мумкин. Суд иш юритувида А.и. процесс иштирокчиси томонидан процессуал ҳаракатни ўтказиш ёки қарор чиқариш, суд, тергов органи, терговчи, прокурорга мурожаат этиш усули сифатида белгиланган. А.и.расмий ҳужжат бўлиб, қуйидаги талабларга жавоб бериши лозим: мурожаат этилаётган шахс ёки давлат органининг тўлиқ номи, манзили ва нима мақсадда илтимоснома киритилаётганлиги аниқ ва лўнда ... Батафсил »

АДВОКАТ ЁРДАМЧИСИ – адвокатлик фаолиятининг ташкилий шаклларидан бири А.ё. сифатида меҳнат қилаётган, ихтисослашган касбий кўникмага эга бўлган ва ўзи бириктирилган адвокат топшириғига асосан адвокатнинг мутлақ процессуал ваколатига кирмайдиган вазифаларни бажарувчи шахс. А.ё. адвокат ҳуқуқларига эга бўлмайди ҳамда мустақил равишда суриштирув, дастлабки тергов органларида, судларда иштирок этишга ҳақли эмас. ЎзРнинг юридик маълумотига эга бўлган фуқароси А.ё. бўлиши мумкин. А.ё нинг ҳуқуқий мақоми “Адвокатура тўғрисида”ги Қонуннинг 8-м. ва “Адвокатлик фаолиятининг кафолатлари ва адвокатларнинг ижтимоий ҳимояси тўғрисида”ги Қонуннинг 7-м.да белгиланган. (муал. – Б.Саломович) Батафсил »

АДВОКАТ ГОНОРАРИ (лотинча – honorarium) – хизмат эвазига тўланадиган пул мукофоти. А.г. адвокат томонидан юридик ва жисмоний шахсларга кўрсатиладиган юридик ёрдам учун тўланадиган ҳақ. А.г. нинг миқдори мижоз б-н келишилган ҳолда белгиланади. Тўланадиган А.г. ишнинг якунига қараб ҳам белгиланиши мумкин ( ҳимоячи сифатида қатнашаётган ишлар бундан истисно). Ишнинг моҳияти ва натижасига, адвокатнинг қўшимча сарф–харажатларига қараб қўшимча гонорар тўланиши ҳам мумкин. А.г адвокатлик тузилмасининг ҳисобига ўтиши ва адвокатлик тузилмасининг квитанцияси б-н тасдиқланиши лозим. (муал. – Б.Саломович) Батафсил »

АДВОКАТ ВАКИЛ – ҳуқуқни муҳофаза этувчи идоралар ва судда, давлат ва маҳаллий ҳокимият органлари, жамоат бирлашмалари ва бошқа ташкилотларда ваколат берувчининг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини вакил сифатида ҳимоя қилувчи адвокатлик мақомига эга юрист. А.–в. ўз фаолиятини ордер ва ишончнома асосида амалга оширади. А.–в. ваколат берувчи шахс номидан ишончномада назарда тутилган процессуал ва бошқа ҳаракатларни амалга оширишга ҳақли. Буларнинг барчаси ваколат берувчи шахс б-н А.-в. ўртасида тузилган шартномада ёки ишончномада кўрсатилиши лозим. (муал. – Б.Саломович) Батафсил »

АДВОКАТ (лотинча advocatus, advocare – ёрдамга чақириш) – ҳуқукий маслаҳатлар, тушунтиришлар бериш, тергов ва суднинг барча босқичларида, давлат ва маҳаллий ҳокимият органлари, жамоат бирлашмалари ва бошқа ташкилотларда, шахснинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилувчи ва бошқа воситалар орқали малакали ҳуқуқий ёрдам кўрсатувчи алоҳида мақомга эга бўлган юрист. ЎзР “Адвокатура тўғрисида”ги Қонунига (1996 й. 27 дек.) кўра, олий юридик маълумотли ва белгиланган тартибда адвокатлик фаолияти б-н шуғулланиш ҳуқуқини берувчи лицензия олган ЎзР фуқароси ЎзРда А. бўлиши мумкин. ЎзР “Адвокатлик фаолиятининг кафолатлари ... Батафсил »

АДАТ (арабча – ада, кўпликда – адат, таомил, одат). Мусулмон халқларида шариат, яъни Қуръоннинг илоҳий–юридик талқини ва диний ақидалар (суннат) га асосланган оддий ҳуқуқ. А. хилма-хил мулкчилик, оила ва никоҳ ва бошқа шунга ўхшаш муносабатлар соҳасидаги урф–одатлар ва халқ ҳуқуқий амалиёти мажмуидир. А. хорижда Ғарбий Африкадан Индонезиягача кўпчилик мамлакатларда амалда ўз кучини сақлаб келмоқда. (муал. – Ғ.Абдумажидов) Батафсил »

АДАБИЙ ЎҒРИЛИК, плагиат – бировнинг асарини кўчириб, ўзиники қилиб олиш. Бундай ўғрилик муаллиф ижозатисиз илмий, адабий, мусиқий ёки бадиий асарни ўз номидан тўла ёки қисман бостириб чиқаришдан, кашфиёт ёки ихтирочилик таклифларини ўзиники қилиб олишдан иборат. Айбдор ўз ҳаракатининг ижтимоий хавфлилик даражасига қараб, фуқаролик ёки жиноий тартибда жавобгарликка тортилади, бинобарин, ҳақиқий муаллифнинг ҳуқуқи тикланади. «Муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқлар тўғрисида» ЎзР Қонунининг 46-м.да «ҳуқуқ эгаси б-н шартнома тузмаган ҳолда асардан фойдаланилган тақдирда қоидабузар ҳуқуқ эгасига етказилган зарарнинг ўрнини, шу жумладан, бой ... Батафсил »

АДАБИЙ МЕРОС – муаллифлик ҳуқуқларига нисбатан мутлоқ ҳуқуқнинг мерос бўлиб ўтиши. Муаллифлик объектларининг адабий меросга айланишининг бошланиши муаллиф вафоти б-н бошланади ва муаллифнинг вафотидан кейинги й.нинг биринчи январидан эътиборан эллик й. давомида амал қилади. Ҳаммуаллифликда яратилган асар б-н боғлиқ ҳолларда эса, ҳаммуаллифлар орасида энг узоқ умр кўрган шахс вафот этганидан кейин эллик й. давомида амал қилади. Мазкур муддатлар давомида муаллифлик ҳуқуқи муаллифнинг меросхўрларига тегишли бўлади ва мерос бўйича бир шахсдан бошқа шахсга ўтади. Айни ана шу муддатлар ичида муаллифлик ҳуқуқи ... Батафсил »

АГРЕССИЯ (лотинча agressio) – умум эътироф этилган принциплар ва халқаро ҳуқуқ нормаларига биноан тинчлик ва хавфсизликка қарши жиноят ҳисобланади. БМТ Бош Ассамблеясининг 1974 й. 14 дек.да қабул қилинган «Агрессия тушунчаси» тўғрисидаги Резолюциясининг 3-м.да қуйидагилар: 1) бир давлат қуролли кучларининг бошқа давлат ҳудудига бостириб кириши ёки ҳужум қилиши; 2) вақтидан қатъи назар ҳарбий босқин оқибати сифатида ҳарбий куч ишлатиб бошқа давлат ҳудудини босиб олиш; 3) бошқа давлат ҳудуди ёки унинг бир қисмини зўрлик б-н қўшиб олиш; 4) бошқа давлат ҳудудига бомбалар ... Батафсил »