Xushnudbek.uz

АНАРХИЗМ (юнонча – anarchia – ҳокимиятсизлик) – сиёсий оқим бўлиб, сиёсий–тарихий жараёнларнинг мураккаб палласида сиёсий жараёнларга таъсир этишга интилиш усули. А.нинг барча кўринишларининг умумий жиҳати шундан иборатки, у давлатни жамиятдаги барча ёвузлик, мусибат ва жаҳолатнинг, жумладан урушларнинг, репрессияларнинг, ижтимоий тенгсизликнинг барча кўринишларининг манбаи деб ҳисоблайди. Анархистлар стихияли тартибсизликлар воситасида давлат аппаратини емириб, ўрнига ишлаб чиқарувчиларнинг мухтор ассоциацияларини тузиш таклифларини илгари суради. Анархистик концепцияларга кўра, давлатчилик асосларини емириш жамиятда ижтимоий муносабатларнинг тубдан ижобийлашувига олиб келади. Шунингдек, А. тарафдорлари сиёсий курашларнинг барча ... Батафсил »

АНАЛОГИЯ (юнонча – analogia – мувофиқлик, айнанлик, ўхшашлик) – бирор ҳаракат қонунда бевосита кўрсатилмаган ҳолда шунга ўхшаш ҳодисани кўзда тутадиган ҳуқуқий нормани мазкур ҳаракатга татбиқ этиш. Ҳуқуқнинг айрим тармоқларида, жумладан, фуқаролик ҳуқуқида бирор хил даъво тўғридан–тўғри кўрсатилмаган бўлса, суд шунга ўхшаш муносабатларни кўзда тутадиган бошқа қонунни қўллайди. Жиноят қонунида 1959 й.гача қўлланиб келинган. Бу қоида ЖКдан чиқариб ташланган. ЖКнинг 4-м.да кўрсатилишича, содир этилган қилмишнинг жиноийлиги, жазога сазоворлиги ва б. ҳуқуқий оқибатлари фақат ЖК б-н белгиланади. ЖКнинг 9– м.га биноан, шахс ... Батафсил »

АМОРТИЗАЦИЯ (эскириш) – ишлаб чиқариш воситасидан фойдаланиш жараёнида унинг емирилиши, жисмоний ва маънавий эскириши. Ишлаб чиқариш воситаларининг эскириши даражаси олдиндан белгиланади ва эскириш қиймати ишлаб чиқариладиган маҳсулот (кўрсатиладиган хизмат) қийматига сингдириб борилади. Ишлаб чиқариш воситалари амортизация кўрсаткичларига кўра талабга жавоб бериши, ходимлар саломатлиги ва ҳаётига хавф солмаслиги керак. Иш берувчи жисмоний ва маънавий эскириб кетган ишлаб чиқариш воситаларини янгисига алмаштиришга, шу йўл б-н ходимлар учун қулай иш шароитлари яратиб беришга мажбур. А. муддатини ўтаб бўлган воситалар белгиланган тартибда ҳисобдан чиқарилади. ... Батафсил »

АМНИСТИЯ АКТИ АСОСИДА ЖАВОБГАРЛИКДАН ОЗОД ҚИЛИШ – ЖКнинг 68-м.га мувофиқ, жиноят содир этган шахсни А.а.а.ж.о.қ. мумкин. Амнистиянинг афв этишдан фарқли хусусияти шундаки, амнистия кенг мазмунга эга бўлиб, шахсни жиноий жавобгарликдан ҳам, жиноий жазодан ҳам озод қилади. (муал. – Ш.Абдуқодиров) Батафсил »

АМНИСТИЯ (юнонча – amnеstia – кечириш, гуноҳидан ўтиш) – олий давлат ҳокимияти органининг хусусий акти, айрим шахсларнинг жиноий жазодан озод қилиш, жиноят ишини бекор этиш ёки жазони енгиллаштириш тўғрисидаги қарори. А. жиноят ва б. ҳуқуқбузарликларни содир этган шахсларни жазодан тўла ёки қисман озод этиш, тайинланган жазо турини енгилроғи б-н алмаштириш тўғрисидаги инсонпарварликни намойиш қилувчи фармойишдир. ЎзР Конс. 80-м.га кўра, ЎзР Президенти А. тўғрисидаги ҳужжатларни Олий Мажлиснинг Сенатига тақдим этади. ЎзР судлари томонидан ҳукм қилинган фуқароларни афв этиш Сенатнинг мутлақ ваколатига ... Батафсил »

АЛОҲИДА ТАҚҚОСЛАШ ТАДҚИҚОТИ – идентификацион тадқиқотлар изларни таққослаш асосида ўтказилади. Таққослаш тадқиқоти иккита босқичдан иборат. Биринчи босқичда объектларни алоҳида–алоҳида таҳлил қилиш, иккинчиси эса – таққослаш тадқиқотидир. Алоҳида–алоҳида таҳлил қилишда мас., бармоқ излари нақшларининг умумий белгиларини текшириш асосида турлари аниқланади, қўл излари айланасимон, ёйсимон, сиртмоқсимон шаклдаги излар. Агарда нақш тури аниқланмаса у ҳолда папилляр чизиқлардаги мавжуд бошқа белгилари ўрганиб чиқилади. Таққослаш тадқиқотида изларда умумий белгиларнинг ўхшашлиги текширилади. Бунда нақшларнинг умумий ўхшашлиги, марказ б-н дельта оралиғида жойлашган чизиқларнинг сони, оқимларнинг шакли ва ... Батафсил »

АЛОҲИДА ФИКР – суд ҳукми, қарори ёки ажримини чиқаришда бошқа судьялар хулосасига қўшилмаган суд аъзосининг ёзма фикри. ЖПК 472-м.га биноан, ҳукм судья томонидан чиқарилган бўлса, уни судьянинг якка ўзи, суд таркиби томонидан чиқарилган бўлса, судьяларнинг ҳаммаси имзолайди. Овоз бериш вақтида озчиликни ташкил қилган судья ҳукмга имзо қўйиб, ўзининг А.ф.ни ёзма равишда баён қилишга ҳақли. Бу фикрни у бевосита маслаҳатхонада ёзиши лозим. А.ф. ишга илова қилинади, лекин суд мажлисида эълон қилиниши мумкин эмас. А.ф. мавжуд бўлган иш апелляция тартибида кўрилмаган ёхуд ... Батафсил »

АЛОҲИДА ТАРТИБДА ИШ КЎРИШ – фуқаролик суд ишларини юритиш турларидан бири. Алоҳида тартибда кўриладиган ишларда ҳуқуқ ҳақида низо бўлмайди, шу белгиси б-н у даъво ишларини юритишдан фарқ қилади. Алоҳида тартибда иш юритишдан мақсад фуқароларнинг бирон–бир ҳуқуқлари вужудга келганлиги, ўзгарганлиги ёинки бекор бўлганлигини, яъни юридик фактларнинг мавжудлиги ёки уларнинг йўқлигини аниқлашдан иборат бўлади. (муал. – М.Мамасиддиқов) Суд томонидан алоҳида иш юритиш тартибида кўриладиган ишларга қуйидагилар киради: 1) юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлаш тўғрисидаги ишлар; 2) фуқарони бедарак йўқолган деб топиш ... Батафсил »

АЛОҲИДА МУҲОФАЗА ЭТИЛАДИГАН ҲУДУДЛАР – ерлар ва сув кенгликлари (акваториялар) нинг устувор экологик, илмий, маданий, эстетик, санитария соғломлаштириш аҳамиятига молик қисмлари. А.м.э.ҳ. ноёб ўсимлик ва ҳайвонот дунёсини, минерал сувлар ҳамда табиат ёдгорликларини сақлаш учун ўта экологик, илмий, маданий, эстетик, санитария, соғломлаштириш аҳамиятига эгадир. А.м.э.ҳ. ерлари давлатнинг тегишли органлари томонидан қонунда белгиланган тартибда табиатни муҳофаза қилиш, соғломлаштириш, рекреация, тарихий–маданий мақсадлар учун ажратиб берилган ер майдонлари ҳисобланади. Алоҳида муҳофаза этиладиган ҳудудлар ерларининг ҳуқуқий ҳолатидаги ўзига хос хусусиятларни қуйидагиларда кўриш мумкин:1) Алоҳида муҳофаза ... Батафсил »

АЛОҲИДА МУҲОФАЗА ЭТИЛАДИГАН ГЕОЛОГИК ОБЪЕКТЛАР – илмий ва ўқув полигонлари, геологик қўриқхоналар, табиат ёдгорликлари, ғорлар ҳамда илмий, тарихий, маданий, эстетик ва ўзга аҳамиятга молик бошқа ер ости бўшлиқлари. Бу борада ЎзРнинг «Ер ости бойликлари тўғрисида»ги Қонунга мувофиқ, а.м.э.г.о.ни барпо этиш учун, шунингдек, нодир тош хом ашёси намуналарини, палеонтологик қолдиқларни ва бошқа геологик коллекциябоп материалларни тўплаш учун фойдаланишга берилган ер қаъри участкаларининг давлат ҳисоби юритилиши лозим. А.м.э.г.о.ни барпо этиш ҳамда нодир тош хом ашёси намуналарини, палеонтологик қолдиқларни ва бошқа геологик коллекциябоп ... Батафсил »