Xushnudbek.uz

БИР НЕЧА ДАЪВОГАР ВА БИР НЕЧА ЖАВОБГАР – судга бир неча даъвогар (шерик даъвогарлар) томонидан биргаликда ёки бир неча жавобгарга (шерик жавобгарларга) нисбатан талаб қўйилган ариза берилиши мумкин. Даъвогарлар ва жавобгарлардан ҳар бири бошқа тарафга нисбатан процессда мустақил равишда иштирок этади. Учинчи шахслар ҳам процессда бирга иштирок этишлари мумкин. Процессда биргаликда иштирок этишга даъво ишларида, давлат органлари ва б. органлар, шунингдек, мансабдор шахсларнинг хатти-ҳаракатлари (қарорлари) устидан берилган шикоят ҳамда аризалар бўйича ишларда ва алоҳида тартибда кўриладиган ишларда йўл қўйилади. Биргаликда ... Батафсил »

БИР КИШИЛИК КАМЕРАЛАР – маҳкумга нисбатан бошқа таъсир чораларини қўллаш ижобий натижа бермаган ҳолларда, уни умумий, қаттик ва махсус тартибли колонияларнинг карцерларидаги б.к.к.га ўтказиш. Б.к.к.да эркак маҳкумларни олти ойга қадар, аёл маҳкумаларни уч ойгача сақлаш белгиланган. Б.к.к.да сақланаётган маҳкумларга учрашувлар, телефон сўзлашувлари, посилка ёки йўқлов, бандероллар олиш ҳамда жўнатиш, столда ўйналадиган ўйинлардан фойдаланиш тақиқланади. Махсус қамоқ уйлари ва турмаларда ҳам алоҳида ҳолларда маҳкумни батамом ажратиб қўйилишини таъминлаш мақсадида муассаса бошлиғининг прокурор томонидан тасдиқланган қарори асосида б.к.к.да сақлашга йўл қўйилади. (муал. ... Батафсил »

БИР ҚАНЧА ЖИНОЯТ СОДИР ЭТИШ – шахс ЖК Махсус қисмининг турли м.да назарда тутилган икки ёки ундан ортиқ жиноятни содир этган бўлиб, улардан бирортаси учун ҳам судланмаганлиги тушунилади. Шахснинг икки ёки ундан ортиқ жиноятни содир этиши, унинг ижтимоий ахлоқи бузуқлиги, беқарорлигини, шахси ижтимоий хавфлилик даражаси юқорилигини англатади. Ушбу ҳолатлар суд томонидан жазо тайинлашда ҳисобга олиниши лозим. (ЖК 32–34-м.). (муал. – Ш.Абдуқодиров) Батафсил »

БИР ЙЎЛА ТЎЛАНАДИГАН СУҒУРТА БАДАЛИ – суғурта шартномаси бўйича суғурта қилдирувчи томонидан суғурталовчига суғурта тўловларини бирданига тўлашдир. Уни тўлаш факти шартноманинг тузилганлигини ва унинг ҳуқуқий оқибатлари келиб чиқиши мумкинлигини билдиради. Б.й.т.с.б. транспорт воситаларидан фойдаланиш жараёнида кўп учрайди. Тўлов суғурта полиси б-н расмийлаштирилади. (муал. – И.Зокиров) Батафсил »

БИР БУТУННИ ТАШКИЛ ЭТИШ – идентификациянинг тури. Жиноят содир бўлган жойларда жиноятга алоқадор нарса предметларнинг бир қисми (парча, бўлаги) топилиб, қолган иккинчи қисми бошқа жойларда аниқланади. Мас., воқеа жойида ва гумон қилинувчида, унинг яшаш жойида, транспорт воситасида, ариқ, зовурларда ва ҳ.к.. Ушбу бўлак қисмларини махсус лабораторияларда мутахассис криминалист жой–жойига қўйиш (териш, улаш, елимлаш) йўли б-н текшириб чикади. Таққослаш пайти микроскоп МБС–10 ва б. қурилмалар ёрдамида кузатилиб, бўлаклар бир бутунни ташкил этган жойни фотосуратга туширади ва тўғри келган жойлар белгилаб қўйилади. ... Батафсил »

БИОЭКОСАН – ЎзР Халқ таълими вазирлиги тизимида биология–экология–саломатлик йўналишидаги республика ёшларининг ўқув–услубий мажмуаси. Мажмуа мактабдан ташқари таълим муассасаси ҳисобланади. У 1929 й. тузилган бўлиб, аввалига «Республика ёш табиатшунослар маркази», 1995 й.дан эса Республика ёшларининг «Биоэкосан» ўқув–услубий мажмуаси сифатида фаолият юритиб келаяпти. Унинг таркибида 4 бўлим ва 2 лаборатория мавжуд. Биоэкосаннинг мақсади –биология, экология ва саломатлик йўналишидаги мактабдан ташқари таълимни тўгарак ва клублар тузиш, турли тадбирлар ўтказиш ва илмий–методик асосларни яратиш орқали олиб боришдир. (муал. – А.Нигматов) Батафсил »

БИОЦИД – ҳаётдан маҳрум этиш. Инсониятга қарши қаратилган халқаро жиноят. Б. экоциддан фарқли равишда, инсониятга ва б. тирик жонзотларга қарши қаратилган, ҳарбий низода душман устидан ғалаба қозониш мақсадида қасддан оммавий қирғин қуролларини ишлатишда намоён бўлади. Б. манбаи агрессив урушлардир. Б.нинг фарқли белгиси: нейтрон, бактериологик, биологик, заҳарли (токсинли) кимёвий қуролларни душман шахсий таркибига ва ҳарбий техникасини, қуролларини ва б. моддий қуролларини ишдан чиқариш мақсадида қасддан душманлик йўлида ишлатилишидир. (муал. – У.Бозоров) Батафсил »

БИОСФЕРА ҚЎРИҚХОНАСИ (инглизча biosphaira reserve) – ЮНЕСКОнинг биологик хилма-хилликни асраш ва унинг компонентларидан барқарор фойдаланиш қуроли бўлган “Инсон ва биосфера” халқаро дастурига киритилган, ер усти, қирғоқ бўйи ва денгиз экотизимларининг муҳофаза қилинадиган ҳудуди ёки уларнинг комбинацияси. Б.қ. ўзи жойлашган давлат бошқаруви ҳамда минтақа ва маҳаллий бошқарув органларининг назорати остида бўлади. Б.қ. қуйидаги функциялар бажарилишини таъминлайди: ландшафтлар, экотизимлар ва турлар муҳофазаси; имкониятларни намойиш қилиш ва ижтимоий–иқтисодий тараққиёт барқарорлигига кўмаклашиш; табиатни муҳофаза қилиш мақсадида маҳаллий, минтақавий, глобал даражада табиий атроф–муҳит бўйича билим ... Батафсил »

БИОСФЕРА (юнонча bios – ҳаёт, sphaira – шар) – ер қобиқларидан (сфераларидан) бири бўлиб, унинг таркиби ва энергетикаси асосан тирик жонзод фаолияти б-н белгиланади. Э.Зюсс томонидан 1875 й. киритилган бу атама В.И.Вернадскийнинг илмий изланишлари натижасида Ер сайёрасининг бутун сиртини англатадиган бўлди. Б. тропосфера, литосфера ва гидросферани ўз ичига қамраб олади; қалинлиги 30–40 км. Қ: Экосфера. (37) Батафсил »

БИОЛОГИК ХИЛМА-ХИЛЛИК – тирик организмнинг мураккаблиги, ўз функцияларини ўзи созлаш қобилияти ва улардан ҳар томонлама фойдаланиш имкониятини акс эттирувчи биологик объектларнинг фарқланадиган турлари ёки ҳодисалари сони ҳамда уларнинг фазо ва вақтнинг қайд этилган оралиғида учрашининг такрорийлиги. Б.х–х. барча ҳайвонлар, ўсимликлар, замбуруғлар, микроорганизмлар ва экотизимлар ҳамда уларда кечаётган жараёнларни ўз ичига олади. Б.х–х. уч даражага бўлинади: генетик хилма-хиллик, турлар хилма-хиллиги ҳамда экотизимлар хилма-хиллиги. Б.х–х. конкрет ҳудудда тарқалган турларнинг сони ва учрашининг такрорийлигини акс эттиради. Экотизимлар туркумлар маконларининг ҳар хил турлари ва ... Батафсил »