Xushnudbek.uz

ГУБЕРНАТОР – қатор давлатларда ҳудудий бирликларда сайланадиган ёки тайинланадиган юқори маъмурий шахс. Қоидага кўра, Г. федерация штатлари ва б. субъектларида ижро этувчи ҳокимиятга бошчилик қилади, аммо ш. бошқармасига ҳам бошчилик қилиши мумкин. Кейинги й.ларда Г. атамаси РФнинг айрим субъектларида маъмурият бошлиқларини ифодалайди. (муал. – С.Хидиров) Батафсил »

ГРИФ – 1) имзо ёки бирон–бир бошқа матн нусхаси туширилган муҳр, штемпель, шунингдек, ана шундай муҳр ёки штемпелнинг ҳужжатдаги изи (оттиски); 2) ҳужжат ёки нашр этилган нарса устидаги ундан фойдаланишнинг махсус тартибини белгиловчи ёзув, мас., «Хизматда фойдаланиш учун» грифи. (муал. – С.Хидиров) Батафсил »

ГРАФОЛОГИЯ – хатшунослик тадқиқоти тарихидаги оқимлардан бири. Г. қўлёзма асосида уни ёзган шахснинг жисмоний ва ақлий хусусиятларини аниқлашдан иборатдир. Инсоннинг ташқи қиёфаси гуё унинг жиноятга мойиллигидан дарак беради, деган назариянинг асосчиларидан XIX а. криминалистлари П.Ломброзо, А.Бертильон хатшуносликка татбиқ этилиб қўлёзмани бажарган шахснинг руҳий, жисмоний ва б. хусусиятларини аниқлаш мумкин деган хулоса вужудга келган. Ҳозирда олиб борилган қатор илмий ва экспериментал тадқиқотлар асосида хатнинг умумий ва хусусий белгиларнинг барқарорлиги, вақт ва ёзиш шароитларига боғлиқ равишда нисбийлиги белгиланган. Ёзувдаги индивидуаллик белгилари ёзиш ... Батафсил »

ГРАФЛИК (инглизча – county) – АҚШ, Буюк Британия, Канада ва айрим бошқа мамлакатларда маъмурий–ҳудудий бирлик. (муал. – С.Хидиров) Батафсил »

ГРАНТ (инглизча – ҳадя, субсидия, стипендия) – муайян илмий тадқиқотларни ўтказиш учун фуқаролар ва юридик шахслар, жумладан, хорижий фуқаролар ва юридик шахслар, шунингдек, ЎзР ҳукумати томонидан ўрнатилган тартибда Г. бериш ҳуқуқига эга бўлган халқаро ташкилотлар томонидан текинга ва қайтариб бермаслик шарти б-н грант берувчилар назарда тутган шартларда бериладиган пул ва б. маблағлар. (муал. – Р.Алимова) Батафсил »

ГОРИЗОНТАЛ УЗОҚЛИК – ўқнинг учиш нуқтасидан то нишонгача бўлган масофанинг қурол горизонтига мос қисми, Г.у. снаряднинг ҳаводаги учиш траекторияси Г.у. Учиб чиқиш нуқтаси – мил оғзи кесимининг марказидан бошланган горизонтал текислик, кўтарилиш чизиғи, тушиш чизиғи тўсиқ сиртигача бўлган. Учрашиш бурчаги сифатида энг кичик бурчак олинади; тушиш масофа. (муал. – Ж.Бобоев) Батафсил »

ГОГЕНБАХ–БИШОФ МЕТОДИ – мутаносиб сайлов тизимида мандатларни тақсимлаш методи. Биринчи марта 1888 й.да Базель университетининг профессори Э.Гогенбах–Бишоф томонидан таклиф этилган. Бу методга кўра сайлов квотаси округда берилган сайловчилар овозини мазкур округ бўйича эгалланиши лозим бўлган депутатлар ўрнига бўлувчига бирни қўшиб бўлиш йўли б-н аниқланади. (муал. – С.Хидиров) Батафсил »

ГЛОБАЛ КОНТРАКТ – томонларнинг кенг диапазондаги ўзаро мажбуриятлари ва бундай мажбуриятларнинг умумий суммаси кўрсатилган контракт. (муал. – С.Бобоқулов) Батафсил »

ГИПСЛИ ҚУЙМА ҚОЛИП – ҳодиса содир бўлган жойда кўпинча оёқ кийим тагчармидан, автотранспорт шинаси протекторидан тупроқ, қум, лойларда қоладиган ботиқ изларнинг нусхасини олишда қўлланилади. Г.қ.қ. олишда гипс ёки алебастер кукунларидан фойдаланилади. Идишдаги сувга оз-оздан гипс кукуни солиб суюқ аралашма тайёрланади, уни ботиқ из юзасига авайлаб бир қатлам қуйилади, сўнг чўп ёки сим бўлакларидан арматура сифатида (изнинг синиб кетмаслиги учун) қўйиб чиқиб, аралашмадан иккинчи қатлам қуйилади. Аралашма маълум вақтдан сўнг қотгач, г.қ.қ. олинади. (муал. – Ж.Бобоев) Батафсил »

ГИПОТЕНАР – қўл кафтида кичик бармоқни ишлатадиган бир гуруҳ мушаклар ҳосил қилган тепалик. Г. кафтнинг бошқа қисмларига қараганда хилма хил папиляр нақшларга бой. (муал. – Ж.Бобоев) Батафсил »