Xushnudbek.uz

ДАВЛАТ БУЮРТМА ҚЎРИҚХОНАЛАРИ (заказниклар) – табиий мажмуаларни ёки уларнинг айрим бўлакларини асраш, кучайтириш ва тиклаш мақсадида зарур муддатга ажратиб қўйилган ҳудудлар (акваторийлар). Заказниклар алоҳида қимматга эга бўлган табиий ландшафтлар ва мажмуаларни асраш ва тиклаш учун мўлжалланган; қимматли, нодир ва йўқолиб бораётган ўсимликлар ва жониворлар турларини асраб қолиш ва тиклаш учун мўлжалланган биологик; жонсиз табиатнинг қимматли объектлари ва мажмуаларини асраб қолиш учун мўлжалланган гидрологик (ботқоқ, кўл, дарё); табиат яратган нодир ва ноёб рельеф шаклларини асраб қолиш учун мўлжалланган геоморфологик; нодир геологик ... Батафсил »

ДАВЛАТ БОШЛИҒИ (инглизча – head of the state) – олий давлат лавозими. У ижро ҳокимияти соҳиби ва ташқи муносабатлар соҳасида давлатнинг олий вакили ҳисобланади. Монархияларда – Буюк Британия, Дания, Швеция, Испания, Японияда – Д.б. монарх (қирол, император, амир) бўлиб, унинг ҳокимияти қоидага кўра ҳукмрон шажара вакилидан кейингисига қонунга биноан мерос тариқасида ўтказилади. Республикаларда (Италия, Франция, ГФР, АҚШ, Лотин Америкаси давлатлари ва б.) д.б. президент бўлиб, у бевосита аҳоли томонидан сайланади (Мексика, Панама, Колумбия), ёки билвосита (АҚШ, Аргентина), ёхуд кўп босқичли ... Батафсил »

ДАВЛАТ БОШҚАРУВИ ҲУЖЖАТЛАРИ – бошқарув фаолиятининг асосий шаклларидан бири. Улар ёрдамида бошқарув органлари ўз олдига қўйилган вазифаларни бажаради ва кўпгина бошқарув масалаларини ҳал қилади. Д.б.ҳ. бу қонунларда кўрсатиб ўтилган тартибда давлат органлари ёки уларнинг мансабдор шахслари томонидан ваколат доирасида қабул қилинган ҳамда ҳуқуқий оқибатларга олиб келадиган қонуности расмий ҳужжат ҳисобланади. Д.б.ҳ.да давлат органи ёки мансабдор шахснинг фармойиши баён қилиниб, унинг бажарилиши ташкилий ишлар ва ишонтириш йўли б-н, керак бўлган пайтларда эса мажбурлаш йўли б-н амалга оширилади. Д.б.ҳ. қонуний равишда ўз ... Батафсил »

ДАВЛАТ БОШҚАРУВИ УСУЛЛАРИ – давлат томонидан бошқарув соҳасидаги вазифаларни ҳал қилиш усуллари. Бошқарув сифатини яхшилаш, унинг самарадорлигини ошириш кўп жиҳатдан бошқарув усулларини такомиллаштиришга боғлиқдир. Давлат ўз олдига қўйилган мақсадларга эришиш йўлида ҳамда вазифа ва функцияларни бажариш учун турли хил усуллардан фойдаланади. Кенг тарқалгани маъмурий усуллар бўлиб, улар ишонтириш ва мажбурлаш усулларидир. (муал. – О.Муҳаммаджонов) Батафсил »

ДАВЛАТ БОШҚАРУВИ – давлат органларининг ташкиллаштирувчи, ижро этувчи ва фармойиш берувчи фаолияти. Д.б. қонун асосида амалга оширилади. Бу фаолиятни давлат бошқарув органлари амалга ошириб, ижро этиш жараёнида қонунларнинг ва унга асосланган ҳужжатларнинг бажарилишини таъминлаш учун фармойиш бериш ҳуқуқига эга бўлади. Д.б. халқ депутатлари кенгашининг раҳбарлиги ва назорати остида ташкил этилади. Бу фаолият ижтимоий турмушнинг барча тармоқлари – халқ хўжалиги, ижтимоий–маданий, маъмурий–сиёсий соҳаларда ва соҳалараро ташкил этилади ҳамда ҳамма вақт қонунга асосланган бўлади. (муал. – С.Хидиров) Батафсил »

БЮДЖЕТНИ ТАРТИБГА СОЛИШ – бюджет тизими даромадларини тақсимлашнинг асосий вазифаси. ЎзР Давлат бюджети даромадларини алоҳида бюджетлар ўртасида шундай қайта тақсимлашдан иборат. Бюджет улардан ҳар бири ўзига ажратилган барча харажатларни қоплайдиган маблағлар б-н таъминланган бўлиши шарт. Бу вазифа б.т.с. орқали ҳал этилади. Бу ҳар бир қуйи бюджет даромадлари ва харажатларини мувозанатга келтириш мақсадида Давлат бюджети маблағларини ҳар й. режали қайта тақсимлаш жараёнидир. (муал. – А.Ли) Батафсил »

ДАВЛАТ БОЖИНИ ҚАЙТАРИШ – тўланган давлат божи қуйидаги ҳолларда қисман ёки тўла қайтарилиши керак: 1) қонун ҳужжатлари бўйича талаб қилинганидан ортиқ бож тўланган бўлса; 2) аризани (шикоятни) қабул қилиш рад этилган бўлса; 3) аризалар (шикоятлар) ФКнинг 154-м.да назарда тутилган асослар бўйича даъвогарга қайтариб берилса; 4) иш судга тааллуқли бўлмаганлиги сабабли ишни юритиш тугатилган бўлса; 5) ариза муомалага лаёқатсиз шахс томонидан берилганлиги сабабли кўрмасдан қолдирилган бўлса. Давлат божининг ортиқча тўланган қисми қайтариб берилади. Давлат божини қайтариш суднинг ажрими асосида молия органлари ... Батафсил »

ДАВЛАТ БОЖИ – амалга оширилган қатор хизматлар (суд томонидан даъво аризалари ва б. ҳужжатларнинг қабул қилиниши, фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш, қатор ҳужжатларни бериш ва б.) учун, шунингдек, махсус ҳуқуқни берганлик учун ундирилади. Қонун ҳужжатларида божларнинг учта тури ажратилган: давлат божи, божхона тўлови ва рўйхатга олиш божи. ЎзР бутун ҳудудида амал қиладиган ҳамда юридик аҳамиятга эга бўладиган ҳаракатлар содир этиш ёхуд ваколатли органлар ёки мансабдор шахсларнинг ҳужжатларини берганлиги учун олдиндан тўлов. Судларга даъво аризалари, давлат органлари ва мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатлари ... Батафсил »

БЮДЖЕТНИ РЕЖАЛАШТИРИШ – бюджетни тузиш, кўриб чиқиш, тасдиқлаш ва ижро этишнинг режали жараёни. Б.р.нинг асосий вазифаси иқтисодни кўтариш учун зарур бўлган барча ресурсларни аниқлаш ва жамлаш ҳамда улардан давлатнинг иқтисодий қудратини, аҳолининг ижтимоий аҳволини мунтазам ошириб боришда фойдаланишдан иборат. Шунингдек, б.р орқали давлатнинг айрим иқтисодий кўрсаткичлари, давлат бюджетининг даромад ва харажатлари қисми текширилади ҳамда иқтисодий баланс таъминланади. Б.р.нинг ўзига хос хусусиятларидан яна бири: бюджет лойиҳасини тузиш ва тасдиқлаш б-н ўз якунига етмай, балки давлат харажатларини қисқартириш, бюджет ресурсларини тежаш, давлат ... Батафсил »

БЮДЖЕТДАН ТАШҚАРИ ЖАМҒАРМАЛАР – давлатнинг давлат бюджетига кирмайдиган ва аниқ мақсадларга мўлжалланган пул маблағлари. Б.т.ж. – молиявий тизимнинг янги бўғинларидан бири ҳисобланади. Бундай жамғармалар жумласига: республика йўл жамғармаси; ЎзР Давлат мулкини бошқариш ва тадбиркорликни қўллаб–қувватлаш давлат қўмитасининг махсус ҳисобварағи, Иш б-н таъминлаш давлат жамғармаси ва Пенсия жамғармаси киради. ЎзРнинг «Бюджет тизими тўғрисида»ги қонунига биноан давлат мақсадли жамғармалари – давлат бюджети таркибида жамланадиган жамғармалар бўлиб, уларнинг ҳар бири учун маблағ манбалари, ҳар бир манбадан маблағ тушиши нормалари ва шартлари, шунингдек, шу ... Батафсил »