Xushnudbek.uz

ЖАБРЛАНУВЧИ – жиноят оқибатида ёхуд ақли норасо шахснинг ижтимоий хавфли қилмиши натижасида маънавий, жисмоний ёки мулкий зарар кўрган шахс. Маънавий зарар фуқароларнинг шаъни, ор–номуси ва инсоний қадр–қимматини топташда, уни бошқа фуқаролар олдида камситишда, жамоатчилик олдида обрўйини туширишда ва бадном қилишда ифодаланади. Жисмоний зарар – фуқаронинг баданига шикаст ва соғлиғига путур етказиш, жисмоний азоб ва оғриқларга дучор қилиш. Мулкий зарар – шахсий мулкни ғайриқонуний равишда олиш, унга шикаст етказиш ёки мулкка эгалик қилиш ҳуқуқини бузиш демакдир. Фуқарони Ж. деб топиш ҳақида ... Батафсил »

ЁТ АРАЛАШМАГАН ҚАРИНДОШЛАР – ака-ука ва опа-снгиллар бир ота-онадан келиб чиққан бўлсалар ёт аралашмаган қариндошлар ҳисобланадилар. Ёт аралашмаган қариндошликда ака-ука ва опа-сингиллар туғишган бўлиб ҳисобланадилар. (муал. – Ш.Юлдошева) Батафсил »

ЁТ АРАЛАШГАН ҚАРИНДОШЛАР – ака-ука ва опа-сингилларнинг отаси бир ёки онаси бошқа бўлса, она бир ота бошқа бўлса, ёт аралашган қариндош ҳисобланади. Ёт аралашган қариндошликда ака-ука ва опа-сингиллар ўгай ҳисобланади. Ёт аралашган қариндошлик худди ёт аралашмаган қариндошликдаги каби ҳуқуқий оқибатларни келтириб чиқаради. (муал. – Ш.Юлдошева) Батафсил »

ЕРЛАРНИНГ ШЎРЛАНИШИ – ернинг энг устки тупроқ қатламида сувда тез эрувчан тузларнинг йиғилиши жараёни. Унинг оқибатида тупроқдаги фойдали микроорганизмлар ва ўсимлик дунёси қирилиб кетади. Бундай ҳолат бирламчи шўрланиш – тупроқ ҳосил қилувчи она жинслар таркибида кальцийли, магнийли, сульфатли, натрийли, хлорли ва шунга ўхшаш тузларнинг бўлиши ва уларнинг буғланиши ҳамда биоген ва б. табиий жараёнлар орқали тузларнинг ер юзасида йиғилиши; иккиламчи шўрланиш – тупроқ сув режимини яхшилаш учун сунъий равишда ўзлаштириш (кўпинча суғориш) натижасида ернинг устки қатламида тузларнинг йиғилиб қолишидир. Ўзбекистонда ... Батафсил »

ЕРЛАРНИНГ РЕКУЛЬТИВАЦИЯСИ – техноген бузилган ерларда тупроқ унумдорлиги, ер ҳолати ва ўсимлик дунёсини тиклашга йўналтирилган тадбирлар тизими. Фан ва амалиётда қуйидаги ер рекультивацияси босқичлари мавжуд: рекультувациянинг техник босқичи–технологик усуллар (текислаш, тўлдириш)ни қўллаш орқали бузилган ерларни тиклаш; рекультивациянинг кимёвий босқичи–технологик усуллар орқали текисланган ерларда минерал ва органик ўғитлар солиш, турли агрокимё усулларини қўллаш орқали бузилган ерларни маданийлаштириш; рекультивациянинг биологик босқичи – техник ва кимёвий босқичлардан сўнг ўзлаштирилаётган майдонларда ўсимлик ва ҳайвонот дунёсини тиклаш ишларини олиб бориш. (муал. – М.Усмонов) Батафсил »

ЕРЛАРНИНГ ИФЛОСЛАНИШИ – ерларга салбий таъсир қилувчи ва уларга ёт бўлган физик, кимёвий ва биологик м.нинг қўшилиши. Унинг натижасида ер (тупроқ) ларда кечаётган табиий м. ва энергия алмашинувининг бузилиши оқибатида экотизимларда салбий ўзгаришлар юз беради. Ерларнинг ифлосланиши икки турда: табиий – вулканларнинг отилиши, ер қимирлаши, сел, цунамилар ва шунга ўхшаш табиий жараён ва ҳодисалар орқали ва антропоген – инсонларнинг хўжалик (тўғрироғи, хўжасизларча) фаолияти натижасида юзага келиши мумкин. (муал. – М.Усмонов) Батафсил »

ЕРЛАРНИ ҲУҚУҚИЙ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ – жамиятнинг экологик хавфсизлиги ва экологик тизимлар ҳолатини белгиловчи ер фондини сақлаб қолишга қаратилган ҳуқуқий нормаларни ишлаб чиқиш ва амалда татбиқ қилиш. (муал. – М.Усмонов) Батафсил »

ЕРЛАРНИ ТУБДАН МЕЛИОРАЦИЯ ҚИЛИШ – гидро–ўрмон–агротехник мелиоратив (яхшилаш) усулларини қўллаш орқали қишлоқ ва ўрмон хўжалиги мақсадлари учун ўзлаштирилган техноген, эрозияга учраган, кучли шўрланган, ботқоқланган ва ш.к. салбий жараёнлар орқали бузилган ерларни тубдан яхшилашнинг комплекс чоралари. (муал. – М.Усмонов) Батафсил »

ЕРЛАРНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШНИ ИҚТИСОДИЙ РАҒБАТЛАНТИРИШ ТАДБИРЛАРИ – тупроқ унумдорлигини сақлаш ва унинг қайта ишлаб чиқариш қобилиятини тиклаш ҳамда ерларни салбий антропоген жараёлардан сақлашга қаратилган ер эгалари, ердан фойдаланувчилар, ижарачилар ва мулкдорларнинг ижобий фаолиятларини моддий–молиявий қўллаб-қувватлаш бўйича тадбирлар комплекси. Уларга: ер солиғи ва ижара тўлови бўйича имтиёзлар бериш, имтиёзли кредитлар бериш, давлат бюджети ҳисобидан моддий ёрдам кўрсатиш, ерларни муҳофаза қилиш борасидаги капитал маблағ ва б. харажатларни қисман қоплаш ва қонун ҳужжатларида кўрсатилган бошқа тадбирлар киради. Ерларни ресурс жиҳатидан баҳолаш, ерлардан фойдаланиш ... Батафсил »

ЕРЛАРНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ – ерлардан белгиланган мақсадда ва оқилона фойдаланиш, тупроқ унумдорлигини ҳамда ўрмон фонди ерларининг самарадорлигини тиклаш ва ошириш, қишлоқ хўжалик оборотидан ва алоҳида муҳофаза этиладиган ҳудудларнинг ерлари таркибидан ерларни асоссиз равишда олиб қўйилишининг олдини олиш, уларни зарарли антропоген таъсирдан ҳимоя қилишга қаратилган ҳуқуқий, ташкилий, иқтисодий, технологик ва б. тадбирларни олиб бориш каби комплекс чора-тадбирлар тизими. Ерларни муҳофаза қилишнинг асоси – ерларни муҳофаза қилиш ерларга мураккаб табиий ҳосилалар (экотизимлар) тариқасида, уларнинг зона (тегра) ва минтақа хусусиятларини эътиборга олган ҳолда ... Батафсил »