Xushnudbek.uz

ЁЙСИМОН НАҚШ – ёйсимон нақшларда, папилляр чизиқлар бир томондан бошланиб марказ қисмида ёй (арча) шаклини ҳосил қилиб бошқа ён томонга давом этиб якунланади. Бу нақшларда дельта учрамайди. Ёйсимон нақш бошқа нақшларга нисбатан анча содда бўлиб, ўрта ҳисобда нақшларнинг 5% ташкил этади. Батафсил »

ЁЗУВЛАРНИ ЎЧИРИШ – ёзувнинг айрим қисмларини бирор предмет (ўчирғич, ўткир кесувчи асбоб) б-н йўқотиб–ўчириб, ўрнига бошқа жиноий мақсадга мувофиқ ёзув киритиш. Бу турдаги қалбакилаштиришни аниқлаш ҳужжатни турли ёруғлик шароитида кўздан кечириш б-н ва оптик асбоблар ёрдамида текширилади. Қалбакилаштириш фактини аниқлаш б-н бир қаторда, қўшимча киритилган ёзувлар ким томонидан бажарилганлиги хатшунослик текшируви ёрдамида аниқланади. (муал. – Р.Алимова) Батафсил »

ЁЗМА ДАЛИЛЛАР – жиноят, фуқаролик ва хўжалик низолари бўйича далил сифатида ишлатилувчи ёзма манбалар, шахсий хусусиятдаги ёзишмалар, у ёки бу ҳолатларга тааллуқли маълумотлар кайд этилган ҳужжатлар. Ёзма далиллар иш учун аҳамиятли бўлган ҳолатлар тўғрисидаги маълумотлар баён этилган ҳужжатлар хизматга дахлдор ва шахсий ёзишмалардан иборат бўлади. Ёзма далиллар бажарилишига кўра қўлда ёзилган, полиграфия маҳсулоти, компьютерларда бажарилган бўлиши мумкин. Шу б-н бирга ёзма далилларнинг асл нусхаси ёки кўчирмаси ҳам бўлади. Ёзма далил тақдим этувчи шахс далил б-н иш учун аҳамиятли бўлган қандай ... Батафсил »

ЁЗМА БИТИМЛАР – битимнинг бир шакли бўлиб, фуқаролар ва юридик шахсларнинг фуқаролик ҳуқуқ ва бурчларини белгилаш, ўзгартириш ёки бекор қилишга қаратилган ҳаракатлари. Ё.б. оддий ёки нотариал тасдиқланган шаклда тузилади. ФКнинг 105-м.га асосан, битимлар шунингдек, оғзаки шаклда ҳам тузилади. Ёзма шаклда тузилган шартномани бажаришга қаратилган битимлар, агар қонун ҳужжатлари ва шартномага зид бўлмаса, тарафларнинг келишувига мувофиқ ёзма шаклда тузилган битимни, агар ииш муомаласи одатларидан бошқача тартиб келиб чиқмаса, тарафлар ёки уларнинг вакиллари имзолаши керак. Агар қонун ҳужжатларига ёки иштирокчилардан бирининг талабларига ... Батафсил »

ЁЗИШМАЛАР СИРИ – инсоннинг конституциявий ҳуқуқларидан бири бўлиб, почта ва телеграф жўнатмалари, телефон сўзлашувлари ва б. хабарларнинг барча турлари дахлсизлигини ўз ичига олади. Хат–хабарларни очиш, уларнинг мазмуни б-н танишиш ва уни ошкор этишнинг тақиқланишини билдиради. Ёзишмалар сирини чеклашга фақат қонунда назарда тутилган ҳоллардагина жиноятчиликка қарши кураш, жамоат тартибини ва давлат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида йўл қўйилади. (муал. – О.Муҳаммаджонов) Батафсил »

ЁЗИШМА СИРЛИГИ – инсоннииг конс.вий ҳуқуқларидан бири. ё. с. почта–телеграф орқали барча жўнатилган (хатлар, телеграммалар, посилкалар, бандероллар), телефонда сўзлашув ва хабарларнинг дахлсизлигини, очиб кўриш ва улар мазмунини ошкор этиш тақиқланишини билдиради. Ўзбекистонда жиноятчиликка қарши кураш, жамоат тартибини ва давлат хавфсизлигини таъминлаш мақсадларида қонунда кўзда тутилган ҳоллардагина Ё.с.ни чеклашга йўл қўйилади. ЎзР Конс. 27-м.га биноан, қонун назарда тутган ҳоллардан ва тартибдан ташқари, ҳеч ким ёзишмалар ва телефонда сўзлашувлар сирини ошкор қилиши мумкин эмас. (муал. – Ш.Абдуқодиров) Батафсил »

ЁДГОРЛИКЛАР – айрим иморатлар, бинолар ва иншоотлар, уларга тааллуқли рассомлик, ҳайкалтарошлик, амалий безак санъати асарлари ҳамда шу иморатлар, бинолар ва иншоотларнинг тарихан таркиб топган ҳудудлари б-н бирга, мемориал уйлар, квартиралар, қабристонлар, мақбаралар ва айрим қабрлар, монументал санъат асарлари, фан ва техника (шу жумладан, ҳарбий техника) объектлари, халқ оғзаки ижоди, нумизматика, эпиграфика намуналари, антропология, этнография, картография, фотография материаллари, кинофильмлар, овозли–тасвирли ёзувлар ҳамда бошқа жисмлардаги ёзувлар, адабиёт ва санъат асарлари, архив, қўлёзма ва чизма ҳужжатлар, қадимги қўлёзма китоблар, ҳарф териш усулида чиқарилган ... Батафсил »

ЕВРОВАЛЮТА БОЗОРИ – узоқ ва ўрта муддатли кредитлар халқаро бозори, миллий валюталар б-н улар келиб чиққан мамлакат ҳудудидан ташқарида амалга ошириладиган кредит операцияларига асосланади. (муал. – Б.Ахроров) Батафсил »

ДЎППОСЛАШ – уч ёки ундан ортиқ марта шахсга зарба бериш. Баданга шикаст етказмаган ҳолда муттасил равишда д. орқали қийнаш шаклидаги жиноят. Шунингдек, д. орқали баданга турли даражада шикаст ҳам етказилиши учрайди. Етказилган шикаст даражасига қараб ЖКнинг тегишли моддасида назарда тутилган жиноятлар содир этилган деб ҳисоблаш мумкин. (муал. – И.Беков) Батафсил »

ДУНЁВИЙ ДАВЛАТ – давлатнинг конституциявий–ҳуқуқий таърифи бўлиб, черковнинг давлатдан ажратилиши, улар фаолиятини чеклашни англатади (қ. Черковнинг давлатдан ажратилиши). Давлатнинг дунёвийлик характери унга диний озчиликни ташкил этувчилар ҳуқуқларини таъминлаш мақсадида улар черковлари ва диний жамоаларига давлат бюджетидан моддий ёрдам кўрсатишига тўсқинлик қилмайди. (муал. – Ж.Абдуллаев) Батафсил »