Xushnudbek.uz

БРИГАДА ТАРЗИДА МОДДИЙ ЖАВОБГАРЛИК – ходимлар моддий жавобгарлиги турларидан бири. Бунда пул ёки товар моддий бойликлар биргаликда меҳнат фаолиятини амалга ошираётган бригада (жамоа) аъзоларига топширилади ва топширилган бойликларга зиён етгани тақдирида бригада (жамоа ) аъзолари биргаликда жавобгар бўладилар. Б.т.м.ж. товар–моддий қимматликлар б-н ишлайдиган ва моддий жавобгарликни инвидуаллаштириб бўлмайдиган иш жойларида бирга ишлайдиган ходимлар жамоаси б-н олдиндан тузилган ёзма шартнома асосида юклатилиши мумкин. Б.т.м.ж. ҳақида ёзма шартнома тузиш, шартноманинг намунавий шакли ва жамоа аъзолари моддий жавобгарлиги масалалари қонун ҳужжатларида назарда тутилган ... Батафсил »

ГАБИТОЛОГИЯ (юнонча “гомо” – инсон, “логос” – ўқийман), ўрганаман деган тушунчани англатади. Криминалистика техникасида инсоннинг ташқи кўриниш белгиларни ўрганувчи соҳа. Тергов ва тезкор-қидирув амалиётида қидирувдаги, текширувдаги ва шахси номаълум бўлган мурдани идентификация қилишда инсоннинг ташқи қўринишида барча (гавда, бош, қўл-оёқ) белгиларининг асосида идентификация ўтказишнинг илмий асослари қатор фанларнинг, жумладан, анатомия, физиология, суд тиббиётининг ривожланиш омилларига ва ютуқларига асосланган ҳолда шаклланади, тергов ва тезкор ҳамда эксперт фаолиятида кенг қўлланилади. (муал. – А.Норбоев) Батафсил »

БОҚУВЧИСИНИ ЙЎҚОТГАНЛИК ПЕНСИЯСИ – турмуш кечиришнинг асосий манбаи саналувчи боқувчи шахс вафот этганлиги туфайли унинг қарамоғида ва таъминотида бўлиб келган меҳнатга яроқсиз шахсларга тайинланадиган ва тўланадиган пенсия тури. Боқувчи шахс касб касаллиги ёки ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодисалар туфайли вафот этганида марҳумнинг қарамоғидаги шахсларга, меҳнат стажидан қатъи назар, пенсия тайинланаверади. Турмушдаги (маиший) жароҳат ёки умумий касалликлардан вафот этган боқувчи қарамоғида бўлиб келган оила аъзоларига марҳум боқувчиси қонунда белгиланган иш стажига (ёшга мутаносиб) эга бўлганида тўлиқ пенсия тайинланади. Бундай пенсия тўлиқсиз меҳнат ... Батафсил »

ВОЯГА ЕТМАГАНЛАРНИНГ ЖАВОБГАРЛИГИ – 18 ёшга тўлмасдан жиноят содир қилган шахсларнинг жавобгарлиги. ЖКда вояга етмаганлар содир этадиган жиноятларнинг ўзига хос хусусиятлари ва б. ҳолатлари эътиборга олиниб, алоҳида жазолар белгиланган. Булар: а) жарима; б) ахлоқ тузатиш ишлари; в) қамоқ; г) озодликдан маҳрум қилиш жазоларидан иборат. Вояга етмаганларга нисбатан жазонинг бошқа турлари ва қўшимча жазолар тайинланиши мумкин эмас (ЖК, 81-м.). Вояга етмасдан жиноят содир қилган шахсларга нисбатан тайинланадиган жазо миқдори ва муддатлари анча қисқартирилган. Вояга етмаганларга нисбатан белгиланадиган жарима, энг кам ойлик ... Батафсил »

ВОЯГА ЕТМАГАНЛАР – ЎзРнинг амалдаги қонунчилигига кўра, 18 ёшга етмаган фуқаролар. В.е.ни тарбиялаш вазифаси – давлат бурчи, фуқароларнинг конс. мажбурияти ҳисобланади. ЎзР Конс.сида фуқаролар каби В.е.нинг билим олиш, меҳнат қилиш, дам олиш, мулкдор бўлиш каби ҳуқуқлари таъминланган (36, 40, 41-м.). ФКда 14 ёшдан 18 ёшгача бўлган В.е.нинг муомала лаёқати белгиланган, улар ота-оналари, фарзандликка олувчилари ва ҳомийларининг розилигисиз мустақил равишда: а) ўз иш ҳақи, стипендияси ва б. даромадларини тасарруф этиш: б) фан, адабиёт ёки санъат асарининг, ихтиросининг ёхуд ўз интеллектуал фаолиятининг ... Батафсил »

БОШПАНА ҲУҚУҚИ – халқаро ва миллий ҳуқуққа оид тушунча. Халқаро ҳуқуқда Б.ҳ. асосий одатларга, шунингдек, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Бош Ассамблеяси 1967 й. 4 дек. да қабул қилган “Ҳуқуқий бошпана тўғрисидаги декларация”га биноан амалга оширилади. Давлат миллий ҳуқуқида Б.ҳ. баъзи демократик давлатларнинг конс. ва қонунларига кўра, ажнабий фуқаролар ва фуқаролиги бўлмаган шахсларга бериладиган алоҳида шахсий ҳуқуқ. Ажнабий ўз ватанида сиёсий, диний, илмий ва б. шунга ўхшаш асослар бўйича таъқибга учраган тақдирда, Б.ҳ. унга бошқа давлат ҳудудида, узоқ вақт қолиш имкони туғилган ... Батафсил »

ВОЯГА ЕТМАГАНЛАР ЖИНОЯТЧИЛИГИНИНГ КРИМИНОЛОГИК ТАВСИФИ – 13 ёшдан 18 ёшга қадар бўлган шахслар томонидан содир этилган жиноятларнинг сабаблари ва уларнинг олдини олишга оид маълумотлар йиғиндиси. Вояга етмаганлар жиноятчилиги умуман жиноятчиликни вужудга келтирувчи омиллар таъсирида ривожланади. Шу сабабдан ҳам вояга етмаганлар жиноятчилигини тадқиқ этишда криминологияга оид бўлган умумий тавсифлар, кўрсаткичлар ва усуллардан фойдаланилади. Шу б-н бирга, вояга етмаганлар жиноятчилигининг таҳлили айнан вояга етмаганлар жиноятчилигига таъсир кўрсатувчи омиллар ва шарт-шароитларни аниқлашга қаратилиши лозим. Вояга етмаганлар жиноятчилигининг олдини олишни жиноят ҳуқуқий чоралар воситасида ... Батафсил »

ВОЯГА ЕТМАГАНЛАР БИЛАН ИШЛАШ КОМИССИЯСИ – 1) вояга етмаганларнинг назоратсизлиги ва ҳуқуқбузарлиги олдини олишни амалга оширувчи органлар ва муассаса (ташкилот)ларнинг фаолиятини мувофиқлаштириш; 2) вояга етмаганларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини тиклаш ва ҳимоя қилишда ёрдам кўрсатиш; 3) вояга етмаганлар б-н ишлаш комиссияларига берилган ваколатлар: вояга етмаганлар б-н муомала қилиш, уларни тарбиялаш, ўқитиш, ушлаб туриш, ташкилий–ҳуқуқий шаклидан қатъи назар, умумтаълим муассасаларида, шунингдек, махсус ўқув–тарбия муассасалари ва вояга етмаганлар учун ихтисослаштирилган муассасаларда, вояга етмаганлар томонидан содир этиладиган жиноятларнинг олдини олиш бўйича бўлинмалар ва ... Батафсил »

ВОЯГА ЕТМАГАН ШАХСНИ ҒАЙРИИЖТИМОИЙ ХАТТИ-ҲАРАКАТЛАРГА ЖАЛБ ЭТИШ – вояга етмаган шахсни тиламчилик қилишга, спиртли ичимликлар истеъмол қилишга, гиёҳвандлик ёки психотроп ҳисобланмайдиган, лекин кишининг ақл–идрокига таъсир қиладиган восита ва м.ни истеъмол этишга жалб қилиш. Тиламчиликка жалб қилиш деганда, вояга етмаган шахсни бегона шахслардан пул, озиқ–овқатлар, кийим–кечак ва б. буюмлар сўрашга ўргатиш ва далолат қилишни тушуниш зарур. Вояга етмаган шахсни спиртли ичимликлар истеъмол қилишга, гиёҳвандлик ва психотроп восита ва м.ни истеъмол этишга ёхуд жиноят қилишга жалб этиш айниқса оғир жиноят ҳисобланади ва ... Батафсил »

БОШЛИҚҚА ҚАРШИЛИК КЎРСАТИШ ЁКИ УНИ ХИЗМАТ ВАЗИФАЛАРИНИ БУЗИШГА МАЖБУР ҚИЛИШ – ЖКнинг 281-м.да бошлиққа ёки бошқа ҳарбий хизматчиларга улар мажбуриятларини бажариш пайтида зўрлик ишлатиб ёхуд зўрлик ишлатиш б-н қўрқитиб, фаол қаршилик кўрсатиш учун жавобгарлик белгиланган. Бошлиқ қўл остидагиларга раҳбарлик қилади, ўқув машғулотлари ўтказганида уларни нарядга киришишга тайёрлайди ва ҳ.. Айрим ҳолларда бошлиқ хизмат мажбуриятларини бажаришни тўсатдан бошлаши мумкин. Мас., бошлиқ ш.да ўзига бўйсунувчини жамоатчилик тартибини бузаётганида кўриб қолса, бу ноқонуний ҳаракатларни тўхтатишни талаб қилади. Бошқа ҳарбий хизматчилар ҳарбий хизмат юзасидан ... Батафсил »